Female Reproductive

System

By Shahnaz Pouladi
Assisstant Proffessor
Bushehr Medical Science University

1
 ‫آناتومی ‪:‬‬

‫‪ ‬شامل دستگاه تناسلی خارجی و ساختمان های داخلی تولید‬

‫مثل‬
‫‪ ‬هیپوتاالموس و هیپوفیزدستگاه تناسلی زنان را تحت تأثیر‬
‫قرار می دهد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫اندام تناسلی خارجی (ولوا)‬
‫البیای بزرگ‬ ‫‪‬‬
‫البیای کوچک‬ ‫‪‬‬
‫کلیتوریس‬ ‫‪‬‬
‫مجرای ادراری‬ ‫‪‬‬
‫واژن‬ ‫‪‬‬
‫غدد بارتولین‬ ‫‪‬‬
‫پرینه‬ ‫‪‬‬

‫‪3‬‬
4
5
‫عملکرد سیستم تولید مثل زن ‪:‬‬

‫الف‪ -‬تخمک گذاری‬

‫ب‪ -‬سیکل قاعدگی‬
‫ج‪ -‬دورۀ یائسگی‬

‫‪6‬‬
7
 ‫دورۀ یائسگی ‪:‬‬

‫پایان قابلیت باروری‬ ‫‪-‬‬

‫در سن ‪ 45‬تا ‪ 52‬سالگی اتفاق می افتد‬ ‫‪-‬‬
‫عدم فعالیت تخمدان ها‬ ‫‪-‬‬
‫کوچک شدن اندام های تولید مثل‬ ‫‪-‬‬
‫کاهش ترشح هورمونهای جنسی‬ ‫‪-‬‬

‫‪8‬‬
 ‫معاینه فیزیکی ‪:‬‬

‫معاینات دوره ای و تست های غربالگری روتین سرطان‬ ‫‪-‬‬

‫معاینات سالیانه پستان و لگن‬ ‫‪-‬‬
‫مالحظات روحی و جسمی به هنگام معاینه‬ ‫‪-‬‬
‫توجه به تخلیه ادرار بیمارقبل از معاینه لگنی‬ ‫‪-‬‬
‫وضعیت قرار گرفتن بیمار هنگام معاینات‬ ‫‪-‬‬

‫‪9‬‬
 ‫مشاهده ‪:‬‬

‫بررسی اندام خارجی‬ ‫‪-‬‬

‫معاینه البیای کوچک و بزرگ(وجود زگیل های آمیزشی)‬ ‫•‬
‫بررسی پروالپس رحم‬ ‫‪-‬‬
‫رکتوسل‬ ‫‪-‬‬
‫سیستوسل‬ ‫‪-‬‬
‫بررسی مدخل واژن (ضایعات سطحی مخاطی‪ ،‬مشاهده پرده‬ ‫‪-‬‬
‫هایمن‪ ،‬لمس غدد بارتولین‪)،‬‬
‫‪10‬‬
 ‫معاینه با اسپکلوم ‪:‬‬

‫تعریف‬ ‫‪-‬‬
‫بررسی سرویکس در زنان زایمان کرده و زایمان نکرده‬ ‫‪-‬‬
‫وجود کیست های خوش خیم ‪nabothiah‬‬ ‫‪-‬‬
‫وجود کارسینوما (گل کلمی)‬ ‫‪-‬‬
‫عالمت ‪chadwick‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪11‬‬
 ‫پاپ اسمیر ‪:‬‬

‫تعریف‬ ‫‪-‬‬
‫انواع ترشحات واژن‬ ‫‪-‬‬
‫ترش‪I‬حات ک‪I‬در و چ‪I‬رکی ب‪I‬ا رن‪I‬گ خاکس‪I‬تری عف‪I‬ونت باکتری‪I‬ایی‬ ‫‪-‬‬
‫عفونتهای تریکومونایی‬ ‫ترشحات کف آلود و متعفن و بدبو‬ ‫‪-‬‬
‫عفونته‪I‬ای‬ ‫ترش‪I‬حات غلی‪I‬ظ س‪I‬فید مای‪I‬ل ب‪I‬ه زرد و پن‪I‬یری‬ ‫‪-‬‬
‫کاندیدایی‬

‫‪12‬‬
 ‫معاینه دو دستی ‪:‬‬

‫تعریف‬ ‫‪-‬‬
‫لمس و بررسی سرویکس از لحاظ قوام‪ ،‬تحرک‪ ،‬اندازه و موقعیت‬ ‫‪-‬‬
‫سفتی سرویکس عالمت تهاجم بافت نئوپالسم است‬ ‫‪-‬‬
‫در اوایل حاملگی سرویکس نرم است‬ ‫‪-‬‬
‫(‪ )Chandelier Sign‬درد در حرکت آهسته گردن رحم که نشان دهنده عفونت لگنی است‬ ‫‪-‬‬
‫معاینه و لمس رحم‬ ‫‪-‬‬
‫ثابت بودن رحم در لگن عالمت آندومتریوزیس‬ ‫•‬
‫رحم رتروورسیون یا رتروفلکسیون‬ ‫•‬
‫معاینه و لمس آدنکس ها‬ ‫‪-‬‬
‫معاینه و لمس واژن و رکتوم‬ ‫‪-‬‬

‫‪13‬‬
 ‫ارزشیابی تشخیصی‬
) ‫ تشخیص سرطان ( پاپ اسمیر‬-)1
‫ آمادگی الزم قبل از تست‬-
‫ طبقه بندی نتایج پاپ اسمیر‬-
 Normal
 ASCUS : atypical squamous cells of
undetermined significance
 LSIL: Low grade squamous intraepithelial
lesion
 HGSIL
 CIS: Carcinoma in situ
14
 ‫‪ -)2‬کولپوسکوپی و بیوپسی از سرویکس‬
‫‪ -‬در زنان مشکوک به نتایج پاپ‬
‫اسمیر انجام می شود‬
‫‪ -‬تعریف پروسیجر‬
‫‪ -‬یافته های غیرطبیعی مثل‬
‫لکوپالکیا ـ بافت های‬
‫‪Punctation – acetowhite‬‬

‫‪15‬‬
 ‫‪ -)3‬انجماد درمانی و لیزر درمانی‬
‫‪ -‬در صورت مشکوک به بدخیمی انجام می شود‬
‫‪ -‬کرایو درمانی انجماد بافت سرویکس توسط‬
‫نیتروزاکساید است و دارای عوارض است‬
‫‪ -)4‬مخروط برداری ‪Cone Biopsy‬‬
‫‪ -‬در صورتی که یافته های کورتاژ غیرطبیعی باشد از‬
‫بیوپسی مخروطی استفاده می شود ‪.‬‬
‫‪ -‬از روش ‪ LEEP‬استفاده می شود‬
‫‪loop electrosurgical excision procedure‬‬
‫‪ -‬مراقبت بعداز پروسیجر‬
‫‪16‬‬
17
 ‫‪ -)5‬دیالتاسیون و کورتاژ‬
‫‪ -‬هم درمانی و هم تشخیصی است‬
‫‪ -‬تعریف پروسیجر‬
‫‪ -‬آمادگی قبل از پروسیجر و بعد از آن‬
‫‪ -)6‬الپراسکوپی‬
‫‪ -‬وارد کردن الپاراسکوپ به داخل حفره صفاق‬
‫‪ -‬هم تشخیصی و هم درمانی است‬
‫‪ -‬از تزریق ‪ CO2‬استفاده می شود‬
‫‪18‬‬
 ‫‪Histroscopy -)7‬‬
‫‪ -‬مشاهده مستقیم تمام قسمتهای داخل حفره رحم‬
‫‪ -‬بهترین زمان ‪ 5‬روز بعد از قاعدگی است‬
‫‪ -‬برای متسع کردن رحم از‪ N/S‬یا ‪D/W 5%‬‬
‫استفاده می شود‬

‫‪19‬‬
20
 ‫‪Histro salpingography -)8‬‬
‫‪ -‬مطالعه عکسبرداری از رحم و لوله های فالوپ با اشعه ‪ X‬است‬
‫که با تزریق ماده حاجب انجام می شود‬
‫‪ -‬به منظور بررسی علل نازایی یا باز بودن لوله های رحمی یا پی‬
‫بردن به موارد غیرطبیعی رحم کاربرد دارد ‪ .‬جنبه درمانی هم دارد‬
‫‪ -‬آمادگی قبل از پروسیجر‬
‫‪CTS -)9‬‬
‫‪ -‬در اختالالت ‪ GYN‬ارزش محدودی دارد‬
‫‪Ultrasonography -)10‬‬
‫‪MRI -)11‬‬

‫‪21‬‬
PMS

22
 ‫تعریف‬
‫اتیولوژی‪ :‬سروتونین و ‪...‬‬
‫عالئم بالینی‪:‬‬
‫درمان طبی‪ :‬ورزش‪ -‬پرهیز از کافئین‪ -‬غذاهای چرب و مواد‬
‫شیرین و استفاده از ویتامین ‪ B6‬ویتامین‪ E‬ومنیزیم‬
‫وروغن پامچال‬
‫درمان دارویی‪SEROTONIN INHIBITOR:‬‬
‫مثل ‪-sarafem-prozac-fluoxetin‬‬
‫‪Prostaglandin inhibitor‬‬
‫داروهای ضد اصطراب مثل‪xanax:‬‬

‫‪23‬‬
‫‪• NURSING CARE‬‬
‫• حمایتهای غذایی و روحی‬
‫‪• DYSMENORRHEA‬‬
‫• ‪.Primary dys‬‬
‫• ‪.Secondary dys‬‬
‫• بررسی ویافته های تشخیصی‪:‬‬
‫• انجام معاینات کامل لگنی‬

‫• درمان‪:‬‬
‫• اسپرین‪-‬مهار کننده های پروستاگالندین‪-‬گرم کردن‬
‫موضعی‪-‬‬

‫‪24‬‬
 ‫‪AMENORRHEA‬‬
‫‪.Primary a‬‬
‫‪.Secondary a‬‬
‫گرفتن یک تاریخچه بالینی و بررسی آزمایشگاهی‬
‫علل‪:‬‬
‫فشارهای روحی وروانی‬
‫حاملگی‬
‫اختالالت تغذیه ای‬
‫چاقی‬
‫ورزشهای سنگین‬
‫اختالل غده هیپوفیز و تیروئید‬
‫‪25‬‬
‫تومورهای اندامهای تناسلی‬

‫‪26‬‬
 ‫تومورهای خوش خیم رحم‬
‫میوما ‪:‬‬
‫‪ ‬در ‪ %25‬زنان باالی ‪ 30‬سال روی می دهد‬
‫‪ ‬از بافت عضالنی رحم منشا ء می گیرد‬
‫‪ ‬تومور به کندی رشد می کند‬
‫‪ ‬گاهی بدون عالمت و گاهی موجب خون ریزیهای واژینال می شود‬
‫‪ ‬سایر عالئم شامل درد – درد پشت – یبوست – مشکالت ادراری‬
‫– منوراژی و متروراژی‬
‫‪‬‬

‫‪27‬‬
 ‫درمان طبی‬
‫‪ ‬بستگی به اندازه عالئم و محل ضایعات دارد‬
‫‪ ‬در آوردن تومور (محا فظه کارانه )‬
‫‪ ‬هیسترکتومی‬
‫• برش میوما از طریق هیسترسکوپ‬
‫• میومکتومی الپراسکوپیک‬
‫• میولیزالپراسکوپیک‬
‫• آ مولیزاسیون شریان رحم‬
‫• داروی ‪leuprolide‬‬
‫• داروی ‪mifepriston‬‬

‫‪28‬‬
 ‫آندومتریوزیس‬
‫‪ ‬ضایعه خوش خیمی است‬
‫‪ ‬رشد نا بجای سلولهای رحمی در خارج از رحم‬
‫‪ % 5-15 ‬زنان در آمریکا مبتال هستند‬
‫‪ ‬علت اصلی دردهای مزمن لگنی و نابا روری است‬
‫‪ ‬بروز اندومتریوز به ترتیب فراوانی ‪:‬تخمدان – لیگامانهای رحمی‬
‫خاجی – کولدوساک – جدار خلفی رکتو واژینال – پریتوان رحمی‬
‫مثانه ای – سرویکس – جدار خا رجی رحم بافت جوشگاه‬
‫الپراتومی – کیسه فتقی – آپاندیس‬
‫‪ ‬سابقه خانوادگی – سیکل قاعدگی کمتر از ‪ 27‬روز – خون ریزی‬
‫بیشتر از ‪ 7‬روز‪ -‬قاعدگی در سنین پایین – عدم حاملگی – افراد‬
‫مقاوم به ‪NSAIDS‬‬

‫‪29‬‬
 ‫پاتوقیزیولوژی آندومتریوز‬
‫‪‬بافت نابجای آندومتر در پاسخ به افزایش تحریک هورمونی‬
‫تخمدان ایجاد می شود‬
‫‪‬ضایعات معموال کوچک هستند چروکیده و به رنگ قهوه‬
‫ای یا کبود مایل به سیاه‬
‫‪ ‬آندومتریوز در کیست تخمدان‬
‫‪ ‬نظریه انتقال در باره آندومتریوز‬

‫‪30‬‬
 ‫عالئم بالینی‬
‫‪‬بسته به محل آندومتریوز عالئم فرق دارد‬
‫‪‬نوعی قاعدگی دردناک است ( دردهای عمیق زیر دل –‬
‫واژ ن و پشت لگن وکمر درد ) خونریزی غیر طبیعی‬
‫رحم – تهوع و اسهال‬

‫‪31‬‬
 ‫بررسی و یافته های تشخیصی‬
‫‪‬از طریق معاینه دو دستی نودولهای حساس و ثابت یافت‬
‫می شوند و حرکت رحم محدود می شود‬
‫‪‬با استفاده از الپاراسکوپی تشخیص قطعی می شود‬

‫‪32‬‬
 ‫در مان طبی‬
‫‪ ‬درمان دارویی‬
‫‪ ‬تدابیر تسکینی‬
‫‪‬هورمون در مانی ( ( ‪OCP - depo provera‬‬
‫*استفاده از آندروژن صناعی دانازول ( این داروها عوارضی‬
‫دارد )‬
‫*استفاده از آگونیست های ‪GnRH‬‬
‫‪*Leuprolide‬‬

‫‪33‬‬
 ‫درمان جراحی‬
‫‪ ‬جراحی لیزری توسط الپاروسکوپی‬
‫‪‬الپاراتومی شکمی – هیسترکتومی – بر داشتن تخمدان –‬
‫بر داشتن لوله ها ی رحمی – بر داشتن آپاندیس‬
‫‪‬مراقبت های پرستاری‬
‫‪‬راهنمایی بیمار در امر بارداری‬

‫‪34‬‬
 ‫آدنو میو زیس‬
‫‪‬نفوذ الیه ها و بافت های آندومتریوم به دیواره رحم است‬
‫‪ ‬در زنا ن ‪ 50 40‬ساله بیشتر است‬
‫‪‬عالئم ‪ :‬هیپرمنوره ‪ -‬دیسمنوره – پلی منوره – لکه بینی‬
‫قبل از قاعدگی ‪ -‬در معاینه رحم بزرگ وسخت است‬
‫درمان جراحی و هیسترکتومی از درمان محافظتی موثرتر‬
‫است‬

‫‪35‬‬
‫بیماریهای بد خیم‬
‫‪ ‬در آمریکا ‪:‬‬
‫‪ ‬سرطان سرویکس ‪11300‬‬
‫‪‬سرطان رحم ‪42100‬‬
‫‪‬سرطان تخمدان ‪21600‬‬
‫‪‬سرطان واژینال ‪2160‬‬
‫‪‬سرطان وولوار‪3600‬‬

‫‪36‬‬
 ‫سرطان سرویکس‬
‫‪ ‬عمدتا سرطان سلولها ی اسکواموس است و بقیه آدنوکارسینوما و‬
‫کارسینومای آدنواسکواموس هستند‪.‬‬
‫‪ ‬سرطان مهاجم سرویکس رو به کاهش است‬
‫‪ ‬اغلب در زنان سنین ‪ 45- 30‬دیده می شود‬
‫‪ ‬عوامل خطر ساز‬
‫• ابتال به ‪HPV‬‬
‫• فعالیت های جنسی ناسالم‬
‫• سیگار‬

‫‪37‬‬
 ‫عالئم بالینی‬
‫‪ ‬انواع مختلف سرطان سرویکس وجود دارد‬
‫‪ ‬در س رطان پیش رفته س‪I‬رویکس ترش‪I‬حا ت زی‪I‬اد ش‪I‬ده و آبکی می‬
‫گ‪I‬ردد ودر نه‪I‬ا یت ب‪I‬ه رن‪I‬گ ت‪I‬یره در آم‪I‬ده و ب‪I‬ه علت نک‪I‬روز توم‪I‬ور و‬
‫عف‪I‬ونت توم‪I‬ور ممکن اس‪I‬ت چ‪I‬رکی ش‪I‬ود ‪ .‬م‪I‬تروراژی ی‪I‬ا بع‪I‬د از‬
‫یائسگی لکه بینی ایجاد می شود‬
‫‪ ‬درد پ‪I‬ا – دیزی‪I‬وری – خ‪I‬ونریزی از مقع‪I‬د و ادم انته‪I‬ا ه‪I‬ا نش‪I‬انه‬
‫پیشرفت بیماری هستند‬
‫‪ ‬با پیش‪I‬رفت س‪I‬رطان س‪I‬لولهای خ‪I‬ارج از س‪I‬رویکس از جمل‪I‬ه غ‪I‬دد‬
‫لنفاوی قسمت قدامی ساکروم را مورد تها جم قرار می دهد‬
‫‪ ‬در یک سوم افراد قاعده رحم درگیر می شود‬
‫‪ ‬با پیشرفت سرطان کم خونی ایجاد می شود‬

‫‪38‬‬
 ‫بررسی و یا فته ها ی تشخیصی‬
‫‪ ‬با نتیجه آزمایش پاپ اسمیر مشخص می شود‬
‫‪ ‬در مراحل پیشرفته بیماری طی معاینه لگنی توده بزرگ قرمز‬
‫رنگی نمایان می شود و ضایعات زخم مانند ایجاد می شود‬
‫‪ ‬سیستم ‪TNM‬برای مرحله بندی استفاده میشود‬
‫‪ ‬بیوپسی و کولپوسکوپی‬
‫‪D&C ‬‬
‫‪ ‬توموگرافی اسکن‬
‫‪MRI ‬‬

‫‪…39‬‬
 ‫درمان طبی‬
‫‪ ‬ضایعات پیش تهاجمی ‪:‬‬
‫‪ ‬کنترل بیمار از طریق آزمایشات مکرر پاپ اسمیر یا درمان‬
‫محافظتی )چک کردن مداوم عالئم حیاتی‪ ،‬سرمادرمانی‪ ،‬لیزردرمانی)‬
‫‪ ‬در سرطان پیشرفته از کونیزاسیون برای تشخیص استفاده میشود ‪ .‬با توجه‬
‫به شرایط زن تصمیم به هیسترکتومی می کنند‬
‫‪ ‬سرطان مهاجم‬
‫‪ ‬اغلب درمان جراحی ورادیو تراپی‬
‫‪ ‬روش جراحی تراکلکتومی رادیکال‬
‫‪ ‬احتمال خطر مجدد پس از درمان ‪ %35‬است‬
‫‪ ‬داروهای پالتینوم در سرطان پیشرفته سرویکس استفاده می شود‬
‫‪40‬‬
 ‫نئوپالسم حاملگی‬
‫‪Gestational Trphoblstic Neoplasms‬‬

‫‪ ‬معموًال بیماری به دو نوع خوش‌خیم و بدخیم تقسیم می‌شود‪.‬‬

‫‪ ‬مول هیداتید فرم با منشا ء تروفو بالستیک حاملگی است‬
‫‪ ‬تاخیر قاعدگی همراه با لکه بینی از عالئم شایع می باشد‬
‫‪ ‬استفراغهای بد خیم حاملگی و بزرگی رحم و فشار خون حاملگی‬
‫‪ ‬درمان شامل کورتاژ و تخلیه رحم پایش بتا ‪HCG‬‬
‫‪ ‬کوریو کارسینوما در دوره بعد از زایمان بوجود می آید منشاء ان از‬
‫سلولهای تروفوبالست جفت است‬
‫‪ ‬از اولترا سوند برای تشخیص استفاده می شود‬

‫‪41‬‬
 ‫سرطان رحم‬
‫‪‬مرگ و میر این سرطان افزایش یافته‬
‫‪ ‬بیشتر آندومتروئید هستند‬
‫‪‬تماس با استروژن علت اصلی است‬
‫‪‬عوامل خطر مثل منارک زود هنگام – تاخیر یائسگی –‬
‫عدم بچه دار شدن – عدم تخمک گذاری – ناباروری –‬
‫دیابت – فشار خون باال – بیماری کیسه صفرا و چاقی‬
‫‪‬استفاده از تاموکسی فن حائز اهمیت است‬

‫‪42‬‬
 ‫بررسی و یافته های تشخیصی‬
‫‪‬بیوپسی ازرحم‬
‫‪‬درمان طبی‬
‫‪‬شامل هیستروکتومی است‬
‫‪‬کنترل سطح آنتی ژن ‪CA-125( (125‬‬
‫‪‬پرتو درمانی شکم – لگن وحفره واژن‬
‫‪‬ضایعات عود کننده واژن به وسیله جراحی و پرتو درمانی‬
‫درمان می شود‬

‫‪43‬‬