YÜKLÜ

ÇÖZELTİLERDEN
ALTININ
KAZANILMASI
Serdar VOLKAN
2022900227
Yüklü çözeltilerden altın kazanımı çeşitli yöntemler içerir. Bu yöntemler

arasında, altının çinko ile çöktürülmesi, Merrill-Crowe prosesi, karbon

adsorbsiyonu, sıyırma ve elektroliz gibi teknikler bulunmaktadır. Çinko ile

çöktürme, altın ve çinko arasındaki kimyasal reaksiyonu kullanarak altını

çözeltiden ayrıştırırken, Merrill-Crowe prosesi altının çözeltiden çökertilmesi ve

ayrılması için yaygın bir yöntemdir. Karbon adsorbsiyonu, aktif karbon

kullanılarak altın partiküllerinin çözeltiden adsorbe edilmesini sağlar. Sıyırma

ve elektroliz ise altın partiküllerinin ayrılması ve saflaştırılması için kullanılan

diğer önemli tekniklerdir.

 ÇİNKO İLE ÇÖKTÜRME
• Altın yüklü siyanür çözeltilerine çinko tozu ya da talaşı ilave edilerek
aşağıda verilen tepkime gereği altın indirgenerek çökelir; çinko
çözeltiye geçer.
Zn + 2Au(CN)2-  Zn(CN)42 +2 Au°

• Etkin bir altın çöktürme için çözeltinin önce filtre edilerek

temizlenmesi sonra da vakumda (~0,3 atm) oksijenin alınması
gereklidir. Aksi taktirde çökelen altın, yeterli oksijen varlığında serbest
siyanür ile tepkimeye girerek tekrar çözünecektir. Çökeltme işleminin
tamamlanmasından sonra süspansiyon filtre edilerek, çinko ve
çinkodan daha elektropozitif metalleri de (Cu, Pb, vb.) içeren altın
keki ayrılır. Altın kekinin bileşimine bağlı olarak kek, ya uygun bir
asitle liç edilir ya da doğrudan ergitme işlemi ile safsızlıklar
oksitlenerek cürufa geçilir.
MERRILL-CROWE PROSESİ
• Merrill-Crowe prosesinde altın ve gümüş çinko tozu
ile solüsyondan kazanılır.
Zn + 2Au(CN)- Zn(CN)42- + 2Au
• Reaksiyon tamamlanacak olursa, liç çözeltisi içerisinde
aşırı miktarda serbest siyanür bulunmaktadır. Bu durum,
serbest siyanürün çinko kompleksleri oluşturarak çinko
tüketimini artırdığı anlamına gelir.

Zn + 4CN- + 2H2O Zn(CN)42- + 2OH- + H2

MERRILL-CROWE PROSESİ
• Etkili bir altın çökelmesi yapabilmek için ortamda bulunan
çözünmüş oksijenin ortamdan vakumlanması
gerekmektedir. Çünkü altının tekrar çözünmesinin
önlenmesi gerekmektedir.(~0.3 atm)

• Çökelme aşamasında çinkodan daha elektropozitif

metallerde altınla birlikte çökelmektedir.(Pb, Cu v.b.)

• Çökelme aşamasından sonra katı – sıvı ayrımı (filtrasyon)

yapılır. Alınan kek asit liçi veya piro-oksidasyon işlemine
tabi tutularak atıklar bertaraf edilmiş olur.
MERRILL-CROWE PROSESİ
MERRILL-CROWE PROSESİ
 ALTININ AKTİF KARBON YÜZEYLERİNE SOĞURULMASI
VE KARBONDAN GERİ KAZANILMASI
• Bu yöntem, aktif karbonun soy metallerin siyanür çözeltilerindeki iyonlarını
yüzeyine soğurabilme özelliğinden yararlanır. Ancak, aktif karbonun altını
yüzeye soğurmasının mekanizması henüz yeterince anlaşılmış değildir. Altının
bu yolla çözeltiden kazanılması, çinko ile çöktürmeye göre bazı avantajlara
sahiptir. Bunların en önemlileri kısaca şunlardır:

a) Çinko ile çöktürmede kritik noktalar olan aşırı alkalilik, serbest siyanür iyonu
derişimi ve bakır, arsenik, antimuan, nikel gibi metallerin kompleksleri
karbon soğurumunda kritik noktalar değildir.
b) Pahalı işlemler olan filtrasyon, çözelti temizlenmesi gibi işlemlere gerek
yoktur.
c) Çözeltideki oksijen derişiminin azaltılması gerekmez.
d) Çözeltide kalan altın nedeniyle oluşan kayıplar daha azdır.
e) Yatırım ve işletme maliyeti daha düşüktür.
 ADSORPSİYON
• Adsorpsiyon prosesi iki kademeden
oluşmaktadır:

1. Adsorbanın yüklenmesi
2. Adsorbandan metalik değerlerin kazanımı
 ADSORPSİYON
• Aktif karbon, çözeltiden metallerin kazanımında özellikle altın metalurjisinde
geniş yer tutmaktadır.

• Altın metalurjisinde aktif karbon üç şekilde uygulanmaktadır:

- Kolonda karbon (CIC/Carbon In Column),
- Pülpte karbon (CIP/Carbon In Pulp) ve
- Liçte karbon (CIL/ Carbon In Leach).

• CIL karbonlu cevherlerden Au üretiminde kullanılırken CIC yığın liçinden

sonra kullanılmaktadır.

• Adsorpsiyon işleminden sonra sıyırma işlemi (basınç altında, atmosferik veya

organik sıyırma) uygulanır. Altın, zengin çözeltiden sementasyon veya
elektroliz yöntemiyle kazanılmaktadır.
 KARBON ADSORPSİYONU
CIC (Carbon In Column)
• CIC metodunda seriler halinde dizilmiş silindirik , belirli bir
yükseklik sırasına göre dizilmiş tanklardır.

• Aktif karbonlar, tankların tabanında bulunan nozzle sisteminin

üzerinde akışkan bir yatak oluşturacak şekilde bulunurlar.

• Liç çözeltisi ile karbon akışları birbirine zıt yöntemlerde yapılır.

• Tanklar arası karbonlar ile solüsyon hareketi birbirine zıt olarak

yapılır. Yüksek metal içerikli solüsyon ile yüklü karbonlar birbiri
ile karşılaştırılır.
Kolonda Karbon (CIC) Akım Şeması
 KARBON ADSORPSİYONU
CIC (Carbon In Column)
CIC Kolonu CIC Kolonu

CIC Kolonu Üst Akım

 KARBON ADSORPSİYONU
CIP (Carbon In Pulp)
• CIP metodu en yaygın kullanılan yöntemdir. Bu yöntem katı sıvı
ayrımı zor, yapışkan, çamurumsu (slimy) malzemelere uygulanır.
Bu yöntemde liç pulpu karbon taneleri ile karıştırılır. (-1,65
+0,83 mm)

• Yüklenmiş karbonlar eleme işlemi ile pulptan alınır ve yıkamaya

gönderilir. Daha sonra metal kazanımı için sıyırma ünitesine
gönderilir.

• CIP mekanik ve pünomatik olarak karıştırmalı tanklar kullanılır.

Metal kaybını önlemek için MAGCHAR KARBONLARI kullanılır.
Öğütme- Siyanür Liçi - Pülpte Karbon (CIP) - Elektroliz - Ergitme Prosesi ile Au Üretimi akım şeması
 KARBON ADSORPSİYONU
CIP (Carbon In Pulp)
 KARBON ADSORPSİYONU
CIL (Carbon In Leach)
• CIL tekniği liç ve adsorpsiyon aşamalarını birlikte
içerir. İlk tank liç için uygulanırken, ikinci tankta liç ve
adsorpsiyon gerçekleşir.

• Temel avantajı: Ekstradan bir adsorpsiyon ünitesine

ihtiyaç yoktur.
Liçte Karbon (CIL) Akım Şeması
KARBON ADSORPSİYONU

Liçte Karbon (CIL) Akım Şeması

CIL (Liçte Karbon)

Sarsıntılı elek yardımıyla karbon ayırımı

 KARBON ADSORPSİYONU
AVANTAJLARI
• Liç çözeltisinin filtrasyon ihtiyacı yoktur.

• Çözünmüş oksijeni uzaklaştırma ihtiyacı yoktur.

• Yüksek alkali pH’larda serbest siyanür iyon

konsantreleri Cu, Ni, Sb v.b. elementleri ile kompleksler
oluşturur ancak bunlarda çok ciddi problemler
oluşturmaz.

• Düşük yatırım ve işletme maliyeti vardır.

 Karbon Adsorpsiyon
Yöntemiyle Altın Üretimi
Akım Şeması
Adsorpsiyon
Kolonları

Altın Yüklü Kolonlar

 Adsorpsiyon Tankı
Akım Şeması

Çok Kademeli
(Kaskat) Karbon
Kolonları
Çok Katlı Adsorpsiyon Sistemi
 MERRILL-CROWE İLE CIP
KARŞILAŞTIRILMASI

CIP $ Merril-Crowe $

Adsorpsiyon/Aktif 700 000 CCD ve Temizleme 3 700 000

Karbon

Sıyırma/Rejenerasyon 350 000 Çinko ile Çöktürme 750 000

Tesisi,Pompalar,
Filtreler, Döküm

Elektroliz ve Döküm 450 000

Toplam 1 500 000 4 450 000

 SIYIRMA
• Karbon adsorpsiyonundan sonraki aşama sıyırma aşamasıdır.

• Sıyırma aşamasında altın ve gümüşü aktif karbonlardan

kazanabilmek için sıcak kostik solüsyonu kullanılır.

• Sıyırma işlemi için 10 gr/lt NaOH + 2gr/lt NaCN solüsyonu

kullanılır.

• Operasyon sıcaklığı 90oC ‘de 48 saat veya daha fazla olabilir.

 SIYIRMA
• Sıyırma işlemi son dönemde aktif karbonun altın
adsorpsiyonunda kullanılmasıyla birlikte yaygınlaşmış
ve çeşitli modeller geliştirilmiştir.

• Yöntemler zamanla kullanılmış kullanıldıkça da çeşitli

avantajları ve dezavantajları tespit edilerek
geliştirmeler yapılmıştır.
 SIYIRMA
• Yüksek basınç (360kPa) altında ve sıcaklık değeri
yaklaşık olarak <140oC sıyırma işlemi gerçekleştirilirse
bu işlem bir kaç saat sürebilir.

• Sıyırma solüsyonuna yaklaşık %10 oranında alkol

eklenirse sıcaklık 60-800C olmaktadır.

• Aktif karbonlar 600-900oC ’de ısıl bir işlem ile tekrar

aktiflenmektedir.

C-Au(CN)2 + OH-  C-OH + Au(CN)2-

 SIYIRMA İŞLEMİNDE KULLANILAN ANA
PROSESLER
1) Atmosferik Zadra Sıyırma Yöntemi

2) Basınçlı Zadra Sıyırma Yöntemi

3) Anglo American Research Laboratory (AARL) Yöntemi

4) Alkol Sıyırma Yöntemi

5) Micron Sıyırma Yöntemi

 ATMOSFERİK ZADRA SIYIRMA YÖNTEMİ
• Atmosferik basınç altında yapılan Zadra sıyırma
yöntemi aktif karbondan altın kazanımı alanındaki ilk
geliştirilen yöntemdir. Bu proses; 1950’lerin başında
J.B. Zadra tarafından U.S. Bureau of Mines (USBM)’da
geliştirilmiştir.

• Bu araştırma ve geliştirme çalışmalarının ilk örneği

1951 yılında Colorado’da uygulanmıştır.Bu yöntem
diğer sıyırma prensiplerine örnek olmuştur. Basitliği
sebebiyle kullanım alanı çok geniştir.
 ATMOSFERİK ZADRA SIYIRMA YÖNTEMİ
• Atmosferik Zadra sıyırma yöntemi sodyum hidroksit ve sodyum
siyanürün sulu çözeltilerinin yaklaşık 900C sıcaklıkta sıyırma
kolonu içinde bulunan karbon yataklarından sürkülasyonu ile
altın siyanür bileşiklerinin kazanımı esasına dayanır. Altın
çözeltiden elektro-kazanım yöntemi ile kazanılır.

• Bu işlem 48-72 saat sürer bu süre zarfında altının yaklaşık %98’i

karbonlardan alınmış olur.

• Bu prosesin temel dezavantajı sıyırma hızının düşük olmasıdır.

Alternatiflerine göre çok yavaş gerçekleşen bir sistemdir. Diğer
hızlı olan alternatiflerine göre daha geniş bir tanka ihtiyaç vardır.
 BASINÇLI ZADRA SIYIRMA YÖNTEMİ
• USBM'deki araştırma çalışmaları, sıcaklığın sıyırma hızını olumlu
yönde etkilediğini ortaya koymuştur.

• Yüksek sıcaklık koşullarında operasyon gerçekleştirilirken,

solüsyon basıncının buhar basıncından daha yüksek olması
gerekmektedir. Yüksek basınçlı operasyonlar için yüksek basınçlı
solüsyon pompaları ve kolon basınç regülatörleri
kullanılmaktadır.

• Sıcaklık genellikle yaklaşık 1350°C civarında olurken, basınç

değeri 65 PSI (yaklaşık 4-5 bar) düzeyindedir. Sıyırma süresi ise
10 ila 15 saat arasında değişmektedir.
 BASINÇLI ZADRA SIYIRMA YÖNTEMİ
• Solüsyon, kolondan aşağıdan yukarı doğru hareket ederek akar ve soğuyan
solüsyon ısı değiştiricilere ulaşır, burada ısıtılır ve tekrar kolona yönlendirilir.
Bu süreç döngüsel olarak devam eder.

• Karbonların tam olarak sıyrıldığı belirlendikten sonra, solüsyon elektroliz

tanklarına gönderilir. Akışın yukardan aşağıya veya aşağıdan yukarıya
olabileceği durumlar mevcuttur.

• USBM araştırma merkezi tarafından gerçekleştirilen çalışmalarda, sıcaklık

için üst limit olarak 1800°C belirlenmiştir. Çünkü siyanür, bu sıcaklığın
üzerinde dekompoze olur ve metallik altın karbon içerisinde kalmaktadır.
Tesis koşullarında ise üst limit genellikle 1500°C olarak belirlenmiştir.

• Basıçlı Zadra sıyırma yönteminde kullanılan kolonlarda genellikle 4/1 boy

çap oranı gözlemlenmektedir.
 BASINÇLI ZADRA SIYIRMA YÖNTEMİ

Genel Basınçlı Zadra Sıyırma Yöntemi Döngüsü

 ANGLO-AMERICAN ARAŞTIRMA
LABORATUVARI (AARL) YÖNTEMİ

• The Anglo-American Araştırma Laboratuvarı (AARL)

sıyırma prosedürü geniş çapta ilk olarak 1980 yılında
Güney Afrika’da President Brand Gold madeninde
kullanılmıştır.

• Bu zamandan sonra Güney Afrika ve Avustralya’da

standart uygulama halini almıştır.

• Bu proses birbirini izleyen birçok prosedürden oluşur.

 ANGLO-AMERICAN ARAŞTIRMA
LABORATUVARI (AARL) YÖNTEMİ

• Bu yöntemde başlangıçta asitle yıkama gerçekleştirilir.

Daha sonra su ile nötralize yapılır ve atık çözelti
sistemden uzaklaştırılır.

• Karbonlar 30 dk boyunca 3% sodyum siyanür ve 1%

sodyum hidroksit içeren solüsyonla demlendirilir.
Yüksek kalitede 1100C’de taze su doygun çözelti elde
etmek için yüksek basınçlı sıyırma vesseline gönderilir.
Altın, doygun çözeltiden elektroliz yoluyla kazanılır.
 ANGLO-AMERICAN ARAŞTIRMA
LABORATUVARI (AARL) YÖNTEMİ

• USBM, karbonların siyanür-kostik solüsyonu ile ön

demlendirme işlemini ve bunu takiben iyonize
olmayan su ile sıyırma işlemini öngörmüştür.

• Bu görüş siyanür - kostik sıyırma işleminde bir aşama

olarak; pratikte de kabul edilmiş kullanışlı bir
yöntemdir.
 ANGLO-AMERICAN ARAŞTIRMA
LABORATUVARI (AARL) YÖNTEMİ

Prosesin Avantajları Prosesin Dezavantajları

• 8 saatlik bir vardiyada, bir grup, • Yüksek kalitede su ihtiyacı
karbon sıyırma işlemi
gerçekleştirilebilmektedir. • Yüksek su tüketimi

• Bu sayede sıyırma işlemi aynı gün • Siyanürle asitin karışma ihtimali

içinde bir kaç tur
yapılabilmektedir.
• Yüksek otomasyon kontrolü
gerekmektedir.
• Sıyırma süresinin azalması
kapasite işlem hızı ve büyük
kolaylık sağlamaktadır.
 ANGLO-AMERICAN ARAŞTIRMA
LABORATUVARI (AARL) YÖNTEMİ

Asitle Yıkama

• AARL proseste sıyırma ilk olarak asitle yıkama ile başlar. Asitle yıkama;
diğer sıyırma sistemlerinde de olmasına rağmen özellikle AARL proseste
vurgulanmıştır.

• AARL sistemleri asitle yıkama tankı olarak sıyırma tankını kullandıkları için
asitle yıkama sıyırmanın bir aşaması olarak kullanılmaktadır ve kontrol
edilmektedir.

• Asitle yıkama sıyırma verimini etkili bir biçimde artırmaktadır. Genel olarak
%3 lük HCl kullanılmaktadır.

• Asitle yıkama ve sıyırma kolonu 2 farklı kolonda da yapılabilmektedir.

 ANGLO-AMERICAN ARAŞTIRMA
LABORATUVARI (AARL) YÖNTEMİ
Asitle Yıkama
Tek Kolonda Yapılırsa 2 Kolona Ayrılırsa
• Karbonların asitle yıkama tankından • İki kolonda olursa, herhangi bir
transferi sırasında yaşanacak operatör veya ekipman hatası
muhtemel kayıplar önlenmiş olur. sebebiyle asit ve siyanür
karışması ihtimali düşmüş
• Kolon içindeki ısı korunmuş olur olacaktır.
çünkü asitlerin çözünmesi sırasında
çıkan bir miktar ısı da sistemde • Sıyırma kolonu ömrü uzamış
kalmış olur. olacaktır.

• Aynı zamanda transferden kaynaklı

bir zaman kaybı da yaşanmamış olur.

Asitle yıkama evresinden sonra karbonlar su ile yıkanır asit ortamdan uzaklaştırılır.
 ANGLO-AMERICAN ARAŞTIRMA
LABORATUVARI (AARL) YÖNTEMİ

Pre-Soak
• Pre-Soak aşaması karbonların sıcak su ile ısıtılmaya başlanması
ile başlar.

• Bu aşamayı karbonların demlenme aşaması takip eder bu

aşamada karbonlar 90oC sıcaklıkta %3 NACN , %1 NAOH çözeltisi
ile işleme tabi tutulur.

• Siyanür konsantrasyonu %3’den az olursa sıyırma verimi

düşecektir çünkü sıyırma hızı %3’lük konsantrenin üstünde
sabitlenmektedir.
 ANGLO-AMERICAN ARAŞTIRMA
LABORATUVARI (AARL) YÖNTEMİ
Elution (Sıyırma)
• Sıyırma genel olarak en iyi kalite suyla, 6 karbon yatağı hacminde ve saatte 2 yatak hacminde
gerçekleşir.

• AARL prosesinde su kalitesinin sıyırma verimi üzerine ciddi bir etkisi bulunmaktadır. Sıcak asit
yıkaması sıyırmada kullanılan suyun kalitesini ciddi anlamda düşürmektedir.

• Sıyırma suyu sıcaklığının sıyırma üzerine ciddi anlamda etkisi bulunmaktadır.

• Anlık buhar çıkışlarını önlemek için operasyon sıcaklığı 110 0C ‘de iken 10-15 PSIG basınç
gerektirmektedir.

• Genel anlamda 1130C limitleyici faktör olarak kullanılır çünkü bütil içeren kauçuk liner
malzemelerin yapısal bozulmaları olabilmektedir.

• Yüksek sıcaklıkta siyanür dekompozizasyonu da hızlanmaktadır.

 ANGLO-AMERICAN ARAŞTIRMA
LABORATUVARI (AARL) YÖNTEMİ

Proses Kontrol
• Prosedürün doğal çevrim süresince sistem otomatik olarak
PLC(programmable logic controller)’ler tarafından kontrol
edilmektedir.

• Karbon transferi manuel olarak yüklenip transfer edilmektedir.

Ancak pompalar ve vanalar otomatik olarak kullanılmaktadır.
 ANGLO-AMERICAN ARAŞTIRMA
LABORATUVARI (AARL) YÖNTEMİ
Genel Olarak AARL Yöntemi Döngüsü
ALKOLÜN SIYIRMA ÜZERİNE ETKİSİ
• USBM'nin son araştırması, Zadra sıyırma döngüsünün atmosferik
basınç altında daha hızlı gerçekleştirilmesi için alkol ilavesinin
etkisini incelemiştir.

• Zadra solüsyonuna %20 oranında etil alkol eklemesi yapılmıştır.

Çeşitli alkol türlerinin sıyırma hızına etkisi araştırılmıştır, bu türler
arasında metanol, etanol ve isopropanol bulunmaktadır.

• Araştırmalar, metanol, etanol ve isopropanolün sıyırma hızını

artırdığını göstermektedir. Ancak, etanol ve metanolün hız
üzerindeki etkisi birbirine oldukça yakındır, isopropanol ise bu
türlere göre biraz daha düşük bir etkiye sahiptir.

• Önemli bir kısıtlayıcı faktör, alkolün alevlenebilme özelliğidir.

ALKOLÜN SIYIRMA ÜZERİNE ETKİSİ
• Diğer alkol türlerine kıyasla, etilen/propilen glikol Zadra sıyırma
yönteminde daha yaygın olarak tercih edilmektedir. Bu glikol
çeşidi, sıyırma süresini 24 saate kadar düşürebilmektedir. Ancak,
diğer alkol türlerine göre daha az alevlenebilir olmasına rağmen,
maliyeti daha yüksektir ve sıyırma hızına etkisi daha sınırlıdır.

• Genel olarak kullanılan sıyırma solüsyonu, %20-25 oranında

etilen/propilen glikol ve %2 sodyum hidroksit içermektedir.
Bazen sodyum siyanür de az miktarda eklenmektedir. Sıcaklık
değerleri genellikle 900°C olarak ayarlanır.

• 1 ton karbonun sıyrılması için glikol tüketimi, genellikle 70 ila

150 litre arasında değişmektedir.
 MİKRON SIYIRMA YÖNTEMİ
• Avustralya’daki Micron Araştırma Laboratuvarında geliştirilen ve
madencilik alanında kullanılan en yeni sıyırma prosedürüdür.

• Micron prosedürü; yüklü karbonlara kostik-siyanür çözeltisi ile ön işlem

uyguladıktan sonra alkol karışımı ile sıyırma işlemi yapılması işlemini
içerir.

• Micron Sıyırma prosesinin en büyük avantajı alkolle birlikte sıyırma

hızının artırılmasıdır. Ancak alkol kullanımı kapalı sıyırma ünitesi ile
sınırlandırılır.

• Altın kazanımı için doygun çözelti kullanılırsa yangın tehlikesi çok büyük
oranda azaltılmış olur. Direkt olarak alkol kullanılmamaktadır.
 MİKRON SIYIRMA YÖNTEMİ
• Sıyırma ünitesi ‘packed bed distillation’ kulelerine benzer bir
biçimde konfigüre edilir; ısı, kolonun tabanından girer ve üst
noktada kondensattan geçer.

• Yüklü karbonlar ilk olarak sodyum hidroksit ve sodyum siyanür

sulu çözeltileri ile ön demlendirme (pre-soak) işlemine tabi
tutulur. Karbon yatağından ön demlendirme solüsyonu
uzaklaştırılır ve alkol solüsyonu kolona verilir.

• Kolon batch moduna alınır. Bir kaç saat içinde alkol kolonun üst
kısmındaki kondensatta konsantre olur. Kulenin tabanında kalan
solüsyon ise alkolsüzdür ve altın içerir.
 MİKRON SIYIRMA YÖNTEMİ
Micron Proses Aşamaları
• Pre-Soak Aşaması
• Karbonlar % 1-2 sodyum hidroksit ve % 5-10 sodyum siyanür
ortam sıcaklığında demlendirilir. Karbonlar altın, gümüş ve bakırla
birlikte yüklendiğinden sodyum siyanür konsantrasyonu %20’ye
kadar çıkarılabilir. Solüsyon serbest nem miktarının artmasıyla
karbonlardan uzaklaştırılır.
 MİKRON SIYIRMA YÖNTEMİ
Micron Proses Aşamaları
• Sıyırma Aşaması
• Karbon yatağından pre-soak işlemi sonrasında, yatağın yarısı kadar
alkol eklenir. Metil alkol, sıkça kullanılan bir alkol bileşiğidir; ancak
pratikte, etanol uygulaması daha yaygındır. Bazı durumlarda,
asetonitril gibi alternatif bileşikler de alkol yerine tercih edilebilir.
Ancak, asetonitrilin yüksek maliyeti nedeniyle yaygın bir kullanımı söz
konusu değildir.

• Sıyırma kolonunun taban kısmından ısıl işlem uygulanarak süreç

başlatılır. Organik buharlar, karbon yatağından geçer ve üst kısımdaki
kondensatta toplanır. Bu kondensat, tekrar karbon yatağının üzerine
pompalanarak üzerine püskürtülür. Aşağı yönlü kondensat yıkaması,
karbonlar üzerinde birikmiş olan altınların geri kazanılmasını sağlar.
 MİKRON SIYIRMA YÖNTEMİ
Micron Proses Aşamaları
• Alkol Kazanımı
• Sıyırma işlemi tamamlandıktan sonra, altın çözeltisi kolon içinde belirli bir
seviyeye ulaştığında alkol kazanım aşamasına geçilir. Bu aşamada, kondensat
geri dönüş spreyi durdurulur ve doygun çözeltiden alkolün kaynatılarak alınması
sağlanır. Ardından, alkolden sonra doygun altın çözeltisi kolondan alınır.

• Karbonlar üzerinde kalan atık alkol çözeltisini temizlemek için, su buharı sisteme
geçirilir ve karbonlar bu şekilde temizlenir.

• Micron prosesiyle üretilen çözelti, oldukça konsantre ve alkolsüzdür. Solüsyon

içerisinde bulunan altın ve gümüş konsantrasyonları, karbondaki oranından 2
veya 3 kat daha fazladır. Micron prosesi, Zadra ve AARL proseslerine kıyasla
daha konsantre çözeltiler üretir.
 MİKRON SIYIRMA YÖNTEMİ
Micron Proses Aşamaları
• Alkol Kazanımı
• Yüksek çözelti konsantrasyonu, alkolün geri kazanımı, kimyasal
çöktürme ve alüminyum folyo elektro kazanımı gibi faktörler,
Micron sıyırma yönteminin etkinliğini ve fark yaratan özelliklerini
belirler. Micron sıyırma metodunda karbonların diğer yöntemlere
göre daha aktif olduğu gözlemlenmiştir, bu da karbonların
yeniden aktifleştirilmesi gereksinimini ortadan kaldırır.

• Bütün sıyırma döngüsü genellikle 8 saat sürmektedir. Bu prosesi

kullanan 20'den fazla lisansın olduğu bilinmektedir.
MİKRON SIYIRMA YÖNTEMİ
MİKRON SIYIRMA YÖNTEMİ
 SIYIRMA PROSES VARYASYONLARI
• Glikol veya alkol ilavesi basınçlı sıyırmada ya da AARL sıyırma operasyonlarında
sıyırma hızını artırdığı görülmüştür.

• Zadra sisteminde kostik-siyanür pre-soak çözeltisi kullanılabilir.

• Sıcak su ile yıkama işlemi kimi zaman basınçlı Zadra sıyırma operasyonundan
sonra kullanılır.

• Altın ve gümüşle birlikte kimi zaman bakırında karbonlar üzerinde yüklendiği

görülmüştür. Bu durumda iki aşamalı sıyırma yapılması daha verimlidir. Bakır
soğuk kostik/siyanür solüsyonunda görece daha seçimli olmaktadır.

• Bu aşama standart sıyırma operasyonları ile sürdürülür.

 SIYIRMA PROSES VARYASYONLARI
• Karbonlar normalde kesikli(batch) bir şekilde sıyırma işlemine
tabi tutulur ama akışkan yataklı sistemlerde sıyırma sürekli bir
şekilde devam eder.(Zadra/AARL)

• Solüsyonun yeniden basınçlı bir şekilde sisteme gönderilmesi için

elektro-kazanım işlemi basınç altında da yapılabilir.

• Çinko ile çöktürme yöntemi elektro-kazanım ünitesi yerine

kullanılabilir.
 SONUÇ VE ÖNERİLER

 Her yeni proje özel saha koşulları ve belirli cevher yapısındaki

koşullara bağlı olarak bireysel tasarlanmalıdır.

 Atmosferik ortamda yapılan Zadra sıyırma işlemi genel olarak

küçük uygulamalarda uygun olarak öne çıkabilir çünkü
ekipman boyutunun artması aynı zamanda sistemin
basitleşmesini getirmektedir.

 Atmosferik Zadra sistemi iş gücü anlamında daha basit daha

az sorun çıkaran bir sistemdir.
 SONUÇ VE ÖNERİLER

 Basınçlı Zadra sistemi daha yeni geliştirilmiş bir sistemdir A.B.D. ‘de çokça yaygın
olarak büyük, küçük işletmelerde kullanılmaktadır. Bu proses atmosferik olan
sıyırma prosesine göre daha verimli önemli oranda maliyeti daha düşüktür.

 AARL proses Güney Afrika ve Avustralya’da çokça önerilen bir prosestir ancak su
balansı ve su kalitesi çok önemlidir. Son dönemde Amerika’da da AARL proses
kullanımı özellikle büyük ölçekli işletmelerde yaygınlaşmaya başlamıştır.

 Alkol ile sıyırma yöntemi genel olarak tercih edilmez çünkü alkolün
alevlenebilirlik özelliği mevcuttur.Zadra operasyonlarında sıyırma hızını artırmak
için glikol az da olsa kullanılabilir. Ancak ekonomik ve dikkatli kullanımı
gerekmektedir.
 ELEKTROLİZ
• Elektrik akımının sulu veya eriyik elektrolitlerden
geçmesiyle meydana gelen kimyasal ayrışma sonucu
katotta metal iyonlarının anotta ise, metalik olmayan
iyonların serbest hale gelmesi olayıdır. İyonlar
elektrotlarda deşarj olarak ya serbest hale gelirler veya
element olarak toplanırlar, yada elektrot ile reaksiyon
yaparlar.

• Endüstride elektroliz iki amaçla kullanılmaktadır:

- Metalleri sulu çözeltilerden kazanma (elektrolitik kazanma)
- Saf olmayan metalleri yabancı maddelerden arıtıp katotta saf
halde toplama (elektrolitik rafinasyon)
ELEKTROLİZ
 ELEKTROLİZ
• Elektrolit, elektriği ileten bir çözeltidir. Elektro
kazanım, o elektrolite konulmuş elektrotlar (anotlar
ve katotlar) arasındaki doğru elektrik akımından
geçerek bir elektrolitten altın ve diğer temel metalleri
kazandırmaktadır.

• Elektrot, bir elektrik akımının elektrolite girmesini ve

çıkmasını sağlayan katı bir iletkendir.
 ELEKTROLİZ
• Altını katı biçimde kazanmak için, altın iyonlarının her
birine kaybettiği elektronu geri vermek gerekmektedir.

• Bu bir indirgenme prosesidir. Bir madde ya da iyon bir

ya da daha fazla elektron kazanırsa indirgenme oluşur.
İndirgenme reaksiyonları katotta meydana gelmektedir.

• Bir madde ya da iyon bir ya da daha fazla elektron

kaybederse oksitlenme oluşmaktadır. Oksitlenme
reaksiyonları anotta meydana gelmektedir.
ELEKTROLİZ