Professional Documents
Culture Documents
แผนผังความคิดเรื่อง ศรัทธาแห่งพุทธและสังคมแห่งธรรม
แผนผังความคิดเรื่อง ศรัทธาแห่งพุทธและสังคมแห่งธรรม
แผนผังความคิดเรื่อง ศรัทธาแห่งพุทธและสังคมแห่งธรรม
ศรัทธาแห่งพุทธและสังคมแห่งธรรม
ศาสนาพุทธมีความสำคัญต่อการพัฒนาชุมชนให้มีความเจริญก้าวหน้าได้
อย่างไร
สังคมไทยปัจจุบันมีปัญหามากมายหาความสงบมิได้ทั้งที่เป็ นแดนแห่งพระพุทธศาสนาเมื่อมีพิจารณาถึงเหตุที่แท้จริงจะพบว่ามูลเหตุของปัญหามี
จุดกำเนิดมาจากความเสื่อมทำจิตใจของคนในสังคมเป็ นเพราะการขาดคุณธรรมประจำใจ ดังนั้นการแก้ปัญหาที่ถูกต้องที่สุดก็คือ ทำให้คนในสังคมมีศีลและ
ธรรมประจำใจการปลูกฝังศีลธรรมให้เกิดขึ้น พระพุทธศาสนาเป็ นหลักนำทางในการพัฒนาไว้อย่างน่าสนใจว่าปัจจุบันนี้ได้ยอมรอบรับ และได้ประสบการณ์
ในการพัฒนาตลอดเวลายาวนานที่ผ่านมาจะสอนให้เป็ นหลักการว่ามุ่งพัฒนา วัตถุภายนอกอย่างเดียวนั้นแม้จะร่วมทุนลงไปอย่างมากมายก็ไม่ทำให้สังคม
บรรลุมั่งคั่งรุ่งเรืองได้
ความสำคัญของพุทธศาสนากับสังคมไทย
1. เป็ นศาสนาของประชากรส่วนใหญ่ของประเทศไทย
2. เป็ นรากฐานสำคัญของวัฒนธรรมไทย
3. ศูนย์รวมจิตใจให้ชนชาวไทยตั้งอยู่ในความสามัคคี
4. เป็ นหลักการแห่งเสรีภาพในการนับถือศาสนา
ศาสนาพุทธมีความสำคัญต่อการสรรสร้างวัฒนธรรม เอกลักษณ์ของชาติ
และมรดกของชาติอย่างไร
การที่พระพุทธศาสนาอยู่กับคนไทยมาช้านาน จึงก่อให้เกิดการซึมซับเอาหลักปฏิบัติของพระพุทธศาสนาให้เป็ นส่วนหนึ่งของชีวิตก่อ
ให้เกิดความเป็ นเอกลักษณ์ของคนไทยที่ไม่เหมือนกับชาติอื่นๆ ที่เป็ นเอกลักษณ์เด่นได้แก่
1.รักความเป็ นอิสระ ชาวไทยเป็ นชาติที่รักความเป็ นอิสรเสรี ไม่ยอมและทนไม่ได้ที่จะอยู่ใต้อำนาจบังคับของใคร ความเป็ นชาติและเป็ น
ชนที่รักอิสระ เสรีภาพของคนไทยนี้ จุดหมายสูงสุดของพระพุทธศาสนาเรียกว่า”วิมุตติ”แปลว่า ความหลุดพ้นความปลอดพ้นจากสิ่งผูกมัด
จะเห็นได้ว่าศรัทธาจะต้องมีปัญญาควบคุมและจะต้องนำไปสู่ปัญญา และเป็ นเครื่องสนับสนุนให้คนไทยมีลักษณะนิสัยดำรงรักษาคุณลักษณะ
นั้นใช้ได้อย่างหนักแน่นชัดเจนตลอดมา
2. ความมีน้ำใจไมตรี ความมีน้ำใจเป็ นลักษณะเด่นอย่างหนึ่งของคนไทย เป็ นไมตรีจิตอย่างสากล คือแสดงออกแก่คนทั่วไปเสมอเหมือน
กันหรือคล้ายคลึงกัน ไม่แบ่งชาติ แบ่งหมู่เหล่า ไม่จำกัดชาติ ศาสนา ปลงใจได้ไม่เศร้าโศกเสียใจมากเกินไปหรือนานเกินควร แม้จะเกิดเรื่อง
ราวถูกเบียดเบียนบีบคั้นข่มเหงก็ลืมง่าย ไม่ผูกใจโกรธเกลียดนาน จึงเป็ นคนไม่เครียด จึงช่วยให้คนไทยเป็ นคนปรับตัวเข้ากับคนใหม่ สิ่งใหม่
ได้ง่ายพร้อมที่จะรับวัฒนธรรมจากภายนอกและรู้จักสานประโยชน์ พระพุทธศาสนาเป็ นเอกลักษณ์ประจำชาติไทยและเป็ นมรดกของชาติ
นอกจากความเชื่อถือและคุณธรรมต่างๆที่ปลูกฝังถ่ายทอดกันมาจนติดเป็ นนิสัยใจคอ ดังเช่นเอกลักษณ์ทั้งหลายซึ่ง
เป็ นมรดกทางจิตใจและเป็ นสมบัติประจำตัวด้านในแล้วพระพุทธศาสนายังเป็ นมรดก ประวัติศาสตร์ของชาติแล้ว ยังเป็ น
ของมีค่าอย่างสูงอีกด้วยความมีค่าที่ว่านี้มิใช่เฉพาะคุณค่าทางศิลปวัฒนธรรมเท่านั้นแต่รวมถึงคุณค่าทางเศรษฐกิจกิจด้วย
ทั้งนี้ โดยเหตุผล 2 ประการ คือ
ประการแรก ในส่วนอดีตว่าด้วยต้นกำเนิดของโบราณวัตถุสถานที่เกิดจากแรงศรัทธาหรือผลงานสร้างสรรค์ของพระ
มหากษัตริย์คนมีฐานะหรือชุมชนทั้งหมด จึงมักสร้างขึ้นด้วยวัสดุที่ดีที่สุดและสร้างอย่างดีที่สุด
ประการที่สอง ในส่วนปัจจุบันโบราณวัตถุสถานมีส่วนสำคัญยิ่งในการดึงดูดความสนใจ ทำให้คนต่างถิ่นและต่าง
ชาติเดินทางเข้ามาทัศนาจร จึงเป็ นปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่ง ที่ก่อให้เกิดผลทางเศรษฐกิจ นั่นคือมีเงินตราไหลเวียนภายใน
ประเทศได้เป็ นอย่างดีนอกจากนั้น ก็มีวรรณคดี ศิลปกรรม และดนตรีทั้งหลายเหล่านี้ ในส่วนที่เกิดในสถาบันพระพุทธ
ศาสนา หรือไม่ก็เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา นอกจากจะเป็ นเครื่องแสดงถึงเอกลักษณ์ของชาติไทยแล้ว จิตรกรรม
ประติมากรรมและสถาปัตยกรรม เป็ นต้น ก็เป็ นมรดกและเป็ นคลังสมบัติอันมีค่ายิ่งอยู่ในตัวของมันเอง ดังเช่นที่เป็ น
ปูชนียวัตถุและปูชนียสถานที่ได้กล่าวมาแล้ว
ศาสนาพุทธมีความสำคัญต่อการจัดระเบียบสังคมได้อย่างไร
การจัดระเบียบสังคมโดยทั่วไปหมายถึงการทำให้สังคมมีความเป็ นระเบียบเรียบร้อยดีงามรวมทั้งการอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่าง
สันติสุของค์ประกอบการจัดการระเบียบในทางสังคมวิทยาประกอบด้วยวัฒนธรรม อย่างไรก็ตามปัญหาวิกฤตทางสังคมต่างๆนั้นเกิดขึ้น
เกี่ยวกับคน การดำเนินการ จัดสังคมให้เป็ นระเบียบดำเนินการอยู่ ดังนี้
ระดับที่ 1 การควบคุมพฤติกรรมของคนในทางโลกเครื่องมือในการควบคุมพฤติกรรมของคนก็คือระเบียบข้อบังคับกฎหมาย
ขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรม
การฝึ กให้มีความประพฤติและความเป็ นอยู่เป็ นระเบียบแบบแผน หรือการบังคับควบคุมตนให้อยู่ในระเบียบแบบแผน รวมทั้งการใช้
ระเบียบแบบแผนต่างๆ เป็ นเครื่องจัดระเบียบความประพฤติ ความเป็ นอยู่ของตนและกิจการของสังคม
ระเบียบแบบแผน กฎเกณฑ์ ข้อบังคับต่างๆ ที่วางไว้เป็ นหลักหรือเป็ นมาตรฐานสำหรับใช้ฝึ กคนหรือใช้บังคับควบคุมตนตลอดจนเป็ น
เครื่องจัดระเบียบความประพฤติ ความเป็ นอยู่ของคนและกิจการของสังคมให้เรียบร้อยดีงาม ดังนั้น ความสำนึกในการรักษาศีลหรือ
ปฏิบัติตามศีล แยกออกเป็ น 2 ด้าน คือ การฝึ กหัดขัดเกลาตนเอง และการคำนึงถึงประโยชน์ของผู้อื่นหรือของสังคม
ศีลในระดับวินัย เรียกว่า คิหิวินัย พระธรรมปิ ฏกกล่าวถึงวินัยชาวพุทธ ที่จะต้องปฏิบัติเป็ นมาตรฐาน ดังนี้คือ
กฎที่ 1: เว้นจากความชั่ว 14 ประการ คือ
1) กุศลกรรมบท 10 ได้แก่ ทางกาย 3 ประการ คือ เว้นจากการฆ่าสัตว์ เว้นจากการลักทรัพย์ เว้นจากความประพฤติ
ผิดในกาม ทางวาจา 4 ประการ คือ เว้นจากการกล่าวเท็จ เว้นจากการกล่าวส่อเสียด เว้นจากการกล่าวคำหยาบ และ
เว้นจากการกล่าวเพ้อเจ้อ ทางใจ 3 ประการ คือ เว้จากความโลภ เว้นจากการพยาบาท และเว้น จากความหลงผิด
2) เว้นจากอคติ 4 คือ ลำเอียงเพราะชอบ ลำเอียงเพราะชัง ลำเอียงเพราะกลัว ลำเอียงเพราะเขลา
3) เว้นจากอบายมุข 6 คือ ไม่ดื่มของมึนเมาทุกชนิด ไม่เที่ยวกลางคืน ไม่เที่ยวดูการมหรสพต่าง ๆ ไม่เล่นการพนัน
ไม่คบคนชั่ว เป็ นมิตรและไม่เกียจคร้านทำการงาน
4) ปฏิบัติตามทิศ 6 เป็ นต้น