Ứng dụng CNSH trong chọn

tao giống cây trồng

BÁO CÁO SEMINAR

Ứng dụng CNSH

trong chọn tạo giống cây trồng
Giáo viên hướng dẫn:
Nguyễn Vũ Phong
Trình bày:
Nhóm 1
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

Giới thiệu nội dung :

I. Đặt vấn đề
II. Nuôi cấy mô và tế bào thực vật
III. Lai tế bào sôma (dung hợp tế bào trần)
IV. Kĩ thuật di truyền
V. Kết luận
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

I. Đặt vấn đề

???
Loài lúa hoang dại Giống lúa cải biến gen
MTL 547
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

BẢNG: So sánh giữa chọn giống ứng dụng CNSH và truyền thống

Chọn giống cây trồng ứng dụng Chọn giống cây trồng truyền
CNSH thống
Cơ sở Ứng dụng những kỹ thuật hiện Tái tổ hợp gen và NST qua sinh
đại để cải biến giống và tạo sản hữu tính theo nguyên lý
giống Mendel
Mục đích Cải biến những đặc tính giống Cải biến giống hiện có và lai
và tạo giống mới qua tác động tạo giống mới
trực tiếp đến gen

Thời gian Rút ngắn thời gian Tốn rất nhiều thơi gian

Hiệu quả Cao Thấp

Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

II. Nuôi cấy mô và tế bào:

1) Lịch sử:
-Đầu TK XX,
Haberlandt tìm ra tính
toàn năng của tế bào
-50 năm sau, việc tái
sinh cây thành công
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

2) Ứng dụng chung:

-Nhân quy mô lớn kiểu gen dị hợp tử
-Nhân kiểu gen tự bất hợp
-Nhân bố mẹ bất dục trong chương trình tạo giống lai
-Nhân vật liệu sạch bệnh
-Bảo quản và trao đổi nguồn gen quốc tế
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

3) Nuôi cấy phôi (cứu phôi):

Hình: Nhân giống cây lô hội bằng Hình: Nhân giống thành công
nuôi cấy phôi 3 giống hoa quý
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

Nuôi cấy phôi khắc

phục hàng rào bất
hợp, bảo đảm

Hình: Cứu phôi lai

 Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

4) Nuôi cấy mô sẹo (callus culture):

Hình: Mô sẹo bưởi Phúc Trạch Hình: Mô sẹo phôi hoa ở cam

Hình ảnh các dạng mô sẹo nhận được từ nuôi cấy mô noãn sau thụ phấn
từ 1-8 tuần tuổi
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

Làm biến đổi sự sinh trưởng vô

tổ chức thành quá trình sinh
sản chồi và rể, từ đó tạo thành
một cây nguyên vẹn

Hình: Các chương trình phát triển cúa

mô sẹo
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

5) Nuôi cấy in vitro:

Hình: Nhân giống in vitro cây thông quý

Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

-Ưu điểm: Tạo được vật liệu hoàn toàn sạch

bệnh và hệ số nhân giống rất cao
-Ứng dụng:
.Duy trì, nhân nhanh kiểu gen quý hiếm, có hiệu
quả kinh tế cao làm vật liệu cho công tác chọn
giống
.Nhân nhanh ở điều kiện vô trùng, cách ly tái
nhiễm kết hợp với làm sạch bệnh virus
.Bảo quản các tập đoàn giống nhân giống vô
tính và các loài cây giao phấn trong các ngân
hàng gen.
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

6) Nuôi cấy bao phấn và sản xuất cây đơn bội:

Phương pháp truyền thông Ứng dụng CNSH

Gieo trồng quần thể F2, chọn

lọc đến dòng F7, tạo thành dòng
thuần chủng

Mất nhiều thời gian Rút ngắn thời gian

Mất nhiều công sưc Tiết kiệm tiền bạc
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

- Ứng dụng:

.Đã tạo các giống lúa thuần và sạch bệnh: Khao 85, Khao 1105,
VH2 , giống DR1, DR2, DR3 đang mở rộng ra qui mô sản xuất,
.Sản xuất được dòng lúa thuần mang gene quý như gene bất dục
đực tế bào chất, bất dục đực nhân (gen TGMS, PGMS)
.Tạo được 5 dòng ngô thuần và hai tổ hợp ngô lai có triển vọng.
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

II. Lai tế bào xôma ( dung hợp tế bào trần)

1) Lịch sử:

Melchers Keller
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

2) Định nghĩa:

Là sự kết hợp của TB xôma không có thành khác nhau,

sau đó tạo điều kiện để TB lai tái sinh tạo cây dung hợp
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

3) Các bước tiến hành:

Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

4) Ứng dụng:
-Tạo thành công cây lai: tomastto
-Kết hợp được tính trạng kháng virut ở loài khoai tây trong
cùng một loài, hoặc giữa các loài khác nhau
-Chuyển tính trang bất dục đực tế bào chất và đa dang hóa
nguồn bất dục đực trong lai
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

III/ Ứng dụng kĩ thuật di truyền (KTDT)

vào tạo giống cây trồng:
1. Giới thiệu các phương pháp chuyển gen
cơ bản:
a/ Chuyển gen trực tiếp:
-Chuyển gen qua lyposome
(màng lipit):

Hình: Sơ đồ hoạt động của vector liposome

Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

-Điện biến nạp (electroporation)

-Vi tiêm:

Hình: Sử dụng phương pháp vi tiêm Hình: Máy vi thao tác Olympus
(Hãng Narishige)
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

-Bắn DNA vào tế bào:

Hình: Súng bắn gen

Tế bào thực vật

Hình: Sơ đồ nguyên lý hoạt động của súng bắn

gen
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

-Biến nạp qua trung gian các sợi silicon carbide:

Trộn chung các plasmid DNA với tế bào trong sự hiện
diện của các sợi silicon carbide và lắc. Khi lắc dung dịch
các sợi mảnh của sc tuơng tự như những cây kkim làm
thủng vách tế bào để plasmid DNA xâm nhập vào trong.
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

b/ Chuyển gen gián tiếp nhờ Agrobacterium tumefaciens:

Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

2/ Thực vật chuyển gen:

a/ KTDT giúp tạo ra cây trồng thỏa mãn nhiều mục tiêu:
-Thích nghi với điều kiện khí hậu địa phương
-Kháng thuốc diệt cỏ, kháng sâu bệnh
-Năng suất cao, mùi vị, màu sắc hấp dẫn
-Đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng và vệ sinh
-Bảo quản lâu, khó giập
-Cải thiện môi trường
-Giảm chi phí sản xuất
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

b/ Một số hướng nghiên cứu chính trong công nghệ chuyển

gen ở thực vật:
-Cây trồng chuyển gen kháng
nấm, vi khuẩn, vi-rut gây bệnh:

Hình:Cà chua chuyển gen kháng vật

kí sinh (bên phải) và cà chua đối
chứng (bên trái)
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

-Cây trồng chuyển gen kháng côn trùng phá hoại:

Các cây trồng chuyển gen biểu hiện độc tố

của Bacillus thuringensis (Bt) tạo ra tính
kháng đối với côn trùng loại nhai, nghiền. Côn
trùng ăn vào sẽ tạo ra độc tố gây chết đối với
chúng.
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

-Nâng cao chất lượng cây trồng và chống chịu các điều
kiện bất lợi:
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

-Cây trồng chuyển gen tổng hợp các chất có hoạt tính sinh học:
Lúa gạo giàu vitamin A và sắt
Vaccine thực phẩm ở ngô và khoai tây
Dầu ăn có lợi cho sức khỏe từ đậu nành và cải dầu
-Cây trồng chuyển gen mang tính bất dục đực:
Ví dụ ở ngô nhằm tránh hiện tượng tự thụ phấn
làm giảm năng suất
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

Một số loại cây trồng chuyển gen quan trọng hiện nay
Sản phẩm Đặc điểm
Cải dầu Chống chịu chất diệt cỏ, hàm lượng laurate cao,
hàm lượng oleic acid cao
Ngô Chống chịu chất diệt cỏ, kháng côn trùng
Bông Chống chịu chất diệt cỏ, kháng côn trùng
Khoai tây Kháng côn trùng, kháng virus
Đậu tương Chống chịu chất diệt cỏ, hàm lượng oleic acid cao
Bí Khánh virus
Cà chua Chín chậm
Lúa Chống chịu chất diệt cỏ, sản xuất vitamin A
Đu đủ Kháng virus
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

3/ Những bàn cải về GMP:

Ưu điểm Nguy cơ tiềm ẩn

.Vô tình đưa những chất gây dị ứng hoặc

làm giảm dinh dưỡng vào thực phẩm
.Tăng sản lượng
.Phát tán gen biến nạp sang cây hoang dại
.Giảm chi phí sản xuất
.Sâu bệnh có thể tăng cường tính kháng
.Tăng lợi nhuận nông
đối với chất độc tiết ra từ GMP
nghiệp
.Có thể làm mất cân bằng sinh thái do chất
.Cải thiện môi trường
độc tiết ra từ GMP tác động tới các sinh
vật khác
Ứng dụng CNSH trong chọn
tao giống cây trồng

V. Kết luận:

Mặc dù còn những điểm chưa rõ ràng về cây chuyển

gen nhưng với khả năng tạo ra những giống cây
trồng mới có giá trị kinh tế, công nghệ này có vay
trò không thể phủ nhận được
Tuy vậy, vẫn còn một số vấn đề đáng lo ngại. Để giải
quyết thì những kết luận thu được phải dựa trên
những thông tin tin cậy và có cơ sở khoa học.
Ứng Tài
dụngliệu
CNSH
thamtrong chọn
khảo:
tao giống cây trồng
www.mediafire.com: sách Công nghệ chuyển gen, Trần Quốc
Dung (chủ biên), Huế, 2006, chương 2 & 5
www.google.com
www.bioviet.com
www.khoahoc.com.vn

Tên thành viên:

Phạm Thanh Liêm
Trần Phạm Vũ Linh
Dương Mỹ Linh