Tema 2: Sistemi Tatimor Shqiptar

Prof. Dr. Petraq Milo

Tiranë, 2024
 Permbajtja
 Sistemi tatimor shqiptar
 Te ardhurat dhe
shpenzimet – evolucioni
tyre
 Krahasimi i te ardhurave
 Treguesit kryesorë te
vendeve te rajonit
 Struktura e te ardhurave
totale
 Normat tatimore te
legjislacionit fiskal shqiptar
 Krahasim i normave
tatimore me vendet e rajonit
 Te ardhurat krahasuar me
vendet europiane
 Struktura e te ardhurave
tatimore direkte dhe
indirekte
 Problemet fiskale te
tranzicionit
 Sfidat e sistemit tatimor
 Konkluzion
 Literatura
 Sistemi tatimor shqiptar
 Sistemi tatimor shqiptar perbehet nga :
 Taksat dhe tatimet kombetare – Parlamenti i Republikes
se Shqiperise neni 155 i Kushtetutes dhe Taksat dhe
tatimet vendore – Organet e Qeverisjes Vendore, Neni nr
9, Ligji Nr 139/2015, ‘’Per vetëqeverisjen vendore’’
 Te ardhurat fiskale
 Te ardhurat tatimore
 Tatim mbi fitimin
 Tatim mbi te ardhurat personale
 Tatim mbi vlerën e shtuar
 Akcizat
 Taksat Nacionale e te tjera
 Taksa doganore
 Te ardhurat vendore
 Fondet Speciale
 Te ardhura jo tatimore
 Sistemi tatimor shqiptar

 Ligji i vitit 1999 për procedurat tatimore në Republikën

e Shqipërisë përcakton që :
« sistemi tatimor përbëhet nga një paketë ligjesh
tatimore, nga marrëveshjet tatimore me vendet e
tjera, nga udhëzimet, rregulloret, metodat për
vendosjen, ndryshimin dhe heqjen e tatimeve, nga
kushtet për të siguruar pagimin e tyre, si dhe nga
format e metodat e kontrollit të tatimeve dhe
imponimin e përgjegjësisë për shkeljen e
legjislacionit tatimor»
 Parimet bazë të ndërtimit të një sistemi
tatimor

 Shpërndarja e drejtë e barrës tatimore në përputhje me

mundësitë ekonomike të tatimpaguesit;
 Qëndrueshmëria dhe evitimi i ndryshimeve të shumta;
 Transparenca, pra njoftimi në kohë i tatimpaguesve për
detyrimet tatimore dhe përjashtimi i tatimeve me fuqi
prapavepruese
 Parashikueshmëria, që do të thotë, lejimin e
mundësisë për parashikime të biznesit në
vendimmarrjet e tyre;
 Minimizimi i kostos shtetërore për grumbullimin e
tatimeve dhe taksave (Pano, A. 2002, Fjalor ekonomiko-Financiar)
 Politikat Fiskale

 Pas një stimuli të lartë, të domosdoshëm dhe

njëkohësisht të paevitueshëm gjatë vitit 2020 me qëllim
amortizmin e goditjeve negative (tërmeti dhe sidomos
pandemia), politika fiskale për periudhën afatmesme
2021-2023 do të ri-orientohet sërisht drejt konsolidimit
fiskal ndërkohë që siguron një nivel optimal
investimesh prej mbi 4.5 përqind të PBB. Konsolidimi
fiskal dhe reduktimi i borxhit publik është thelbësor për
uljen e risqeve makroekonomike, të cilat pengojnë
rritjen ekonomike dhe shkaktojnë paqëndrueshmëri
makroekonomike.
Politikat Fiskale
Ecuria Vjetore e PBB-së
Ecuria Vjetore e PBB-së
 Te ardhurat dhe shpenzimet ne sistemin
fiskal shqiptar

 Te ardhurat janë rritur nga rreth 33.5 miliard leke ne

vitin 1993 ne 502.7 miliard leke ne vitin 2020, ose nga
21.7% e PBB ne 28% e PBB ne vitin 2020
 Shpenzimet buxhetore janë rritur nga rreth 51 miliard
leke ne vitin 1993 ne 531.9 miliard leke ne vitin 2020.
 Ndersa ne % te PBB shpenzimet buxhetore janë ulur
nga 32.8% e PBB ne vitin 1993 ne 29.4% e PBB ne
vitin 2020.
 Shqiperia mbetet nje vend me barre tatimore te ulet si
krahasur me vendet europiane po ashtu dhe me
vendet e rajonit
Evolucioni i te ardhurave ne miliard leke
Evolucioni i te ardhurave ne % te PBB
Evolucioni i shpenzimeve ne miliard leke
Evolucioni i shpenzimeve ne % te PBB
 Tregues kryesor te vendeve te rajonit

Ardhurat Shpenzime
PPB/milion Te Te milion Shpenzi Shpenzi milion
Popullsia PPB banore ardhurat ardhurat banore met met banore
milion ne % e
banor miliard $ miliard $ ne % e PPB miliard $ miliard $ PBB miliard $ ne miliard $
Shqiperia 2,9 13,1 4,5 27,7 3,6 1,3 29,1 3,8 1,3
Bosnja 3,5 18,2 5,2 42,4 7,7 2,2 40,4 7,4 2,1
Kroacia 4,1 54,8 13,4 46,7 25,6 6,2 45,9 25,2 6,1
Mali i Zi 0,6 4,8 8 40,9 2 3,3 47,8 2,3 3,8
Serbia 7 41,4 5,9 44,2 18,3 2,6 42,7 17,7 2,5
Maqedonia 2,1 11,4 5,4 28,9 3,3 1,6 31,7 3,6 1,7
Kosova 1,8 7,1 3,9 26,8 1,9 1,1 28 2 1,1
 Struktura e te ardhurave totale

 Struktura e te ardhurave sipas tre kategorive : te

ardhurat nga grantet, te ardhurat tatimore dhe te
ardhurat jo tatimore ka ndryshuar ne periudhën 1993 –
2020
 Te ardhurat nga ndihmat perbenin 13% te te
ardhurave totale ne vitin 1993, ndërsa ne vitin 2020
janë vetëm 3.2% te te ardhurave totale
 Te ardhurat jo tatimore perbenin 17% te te ardhurave
totale ne vitin 1993 ndërsa ne vitin 2020 ato perbejne
4.3% te te ardhurave
 Te ardhurat tatimore nga 70% te te ardhurave totale
ne vitin 1993 përfaqësojnë 92.5% te te ardhurave
totale ne vitin 2020
Struktura e te ardhurave ne miliard leke
Struktura e te ardhurave ne miliard leke
Struktura e te ardhurave ne % te PPB
Struktura e te ardhurave ne % te PBB
Struktura e te ardhurave ne % te te
ardhurave totale
 Normat tatimore

Tatimi Norma e Tatimit

Tatimi mbi Fitimin 15.0%

Tatimi mbi te ardhurat personale 15.0%

Tatimi mbi Burimin 15.0%

Tatimi mbi Vleren e Shtuar 20.0%

Kontributi i Sigurimeve
Shoqerore&Shendetesore 27.9%
 Normat tatimore

Interesat 15.0%

Ndarjet e fitimit 15.0%

Tatim mbi page 0%, 13%, 23%

Pagesat per qerate 15.0%

Dividentet 8.0%

Pagesat per te drejtat e autorit dhe pronesise intelektuale, etj 15.0%

 Normat tatimore krahasuar me rajonin
Shqiperia Maqedonia Serbia Mal i Zi Kosova B.H.
Norma e 15% 10% 15% 9% 10% 10%
fitimit
Norma e 15% - 0% per 9% per 10% 10%
tatim ne pagesat jo
burim e rezident
devidentit et
per
vendasit
dhe 20%
per te
huajt

Tatim mbi 0,13,23% 10% 0,10,15% 9,15% 0,4,10 10%

page %
Kontributi i 16,7% 0% 19,9% 10% 5% 10%
punedhen
esit
 Normat tatimore krahasuar me rajonin

Shqiperi Maqedonia Serbia Mal i Zi Kosova B.H.

a
Kontribut 11,2% 27,0% 17,9% 24,0% 5,0% 31,0%
e
punemar
esit
TVSH 20% 18%, 5% 20%, 19% tatim 18%
per 10% paguesit me te standart
ushqime, ushqime ardhura 18000 e8% per
kompjuter, baze, Euro, 7% ushqim,
sisteme dhe ushqime barna,
diellore, shërbim baze,barna, libra,
shitja e pare e libra,publike, utilitete
e publike 0% TVSH
ndertesave transport
nderkombetar

Humbjet Mbarten Nuk Mbarten Nuk Mbarten Mbarten

Tatimore 3 vjet mbarten 5 vjet mbarten 7 vjet 5 vjet
 Normat tatimore

 Shqiperia aplikon nje norme tatimore per TVSH

ne nivelin 20%, ndersa vendet europiane dhe
OECD ne 20.1% e 17.9% respektivisht
 Shqiperia aplikon nje norme tatimore per tatimin
ne fitim ne nivelin 15%, ndersa vendet europiane,
SHBA, ne 24.9%, 39.2 % respektivisht
 Shqiperia aplikon nje norme ne nivelin 15%, per
te gjitha llojet e tjera te detyrimeve si interesat, etj
 Te ardhurat – krahasim

 Te ardhurat ne Shqiperi jane 27.7% e PBB, ndersa

ne vendet europiane ne nivel 45%, ne SHBA
32.3% dhe OECD ne 37.9% e PBB
 Te ardhurat tatimore ne Shqiperi jane 25.6% PBB,
ndersa ne vendet europiane ne nivel 39%, ne
SHBA 35.8% dhe OECD ne 35.8% e PBB
 Te ardhurat tatimore ne konsum dhe sherbime ne
Shqiperi jane 12.3% PBB, ndersa ne vendet
europiane ne nivel 11.9%, ne SHBA 4.7% dhe
OECD ne 10.9% e PBB
 Te ardhurat nga prona ne Shqiperi jane ne 0.1% e
PBB, vendet europiane 1.5% e SHBA 3.1% e PBB
Te ardhurat ne % te PPB
Te ardhurat nga tatimet ne % te PBB
krahasim
 Te ardhurat – krahasim

 Te ardhurat tatimore nga TVSH ne Shqiperi jane 9.0%

PBB, ndersa ne vendet europiane ne nivel rreth 6.8% e
PBB
 Te ardhurat tatimore mbi te ardhurat personale ne
Shqiperi jane 2.1% PBB, ndersa ne vendet europiane, ne
SHBA, OECD ne rreth 9 -10% e PBB
 Te ardhurat nga kontributet ne Shqiperi jane 5.5% ndersa
ne vendet europiane ne nivel 12.4% e PBB, dhe se
bashku ne 7.6% dhe 22% e PBB
 Te ardhurat tatimore nga fitimi ne Shqiperi jane 2.0 % e
PBB, ndersa ne vendet europiane ne nivel 12.8% e PBB,
ndersa ne SHBA ne nivel 13.9% e OECD ne 13.1% e
PBB
Te ardhurat nga konsumi dhe sherbimet
ne % te PBB
Te ardhurat nga TVSH ne % te PBB
Te ardhurat nga fitimi ne % te PBB
Te ardhurat nga tatimi mbi te ardhurat
personale ne % te PBB
Te ardhurat nga kontributet ne % te PBB
Totali i te ardhurave nga taksimi i punes
Te ardhurat nga taksimi i pasurise ne % te
PBB
Norma e TVSH – krahasim
 Struktura – krahasim

 Struktura e taksave tregon nje vartesi ne te

ardhurat nga taksimi indirekt, dmth nga TVSH,
akciza dhe taksat doganore qe ne Shqiperi janë
ne nivelin e te totalit te te ardhurave 44.4%,
ndersa ne vendet europiane dhe OECD se
bashku shkon mesatarisht ne nivelin 25,5% e te
ardhurave
 Nivel i ulet i te ardhurave nga taksimi direkt. Te
ardhurat nga tatim fitimi dhe te ardhurat
personale ne Shqiperi zene 15% te te ardhurave
totale ndërsa ne vendet e mësipërme një % më
të lartë të te ardhurave
Struktura e te ardhurave – krahasim
 Problemet e fiskalitetit ne vendet ne
tranzicion

 Ekonomia informale çon ne shtremberimin e

indikatoreve te rendesishem ekonomik, si GDP,
normat e inflacionit, norma e papunesise – ulja
e normes tatimore
 Korrupsioni vazhdon te mbetet gjithashtu nje
problem ne zhvillimin dhe efikasitetin e
politikave fiskale, si dhe ne ekonomine ne teresi
 Shmangiet, evazioni fiskal përjashtimet si dhe
mos perfshirja ne sistemin fiskal te te gjitha te
ardhurave
 Sistemi fiskal shqiptar – sfidat

 Thjeshtimin e sistemit dhe permiresimin e

administrimit te te ardhurave
 Uljen e informalitetit ne ekonomi, rritjen e
pajtueshmerise vullnetare, zgjerimin e bazes se
taksueshme, rritjen e drejtesise se sistemit
tatimor, nxitjen e sipermarrjes
 Administrimi i te ardhurave ka kontribut
thelbesor ne arritjen e objektivave strategjike te
financave publike
 Politikat ne vazhdim duhet te synojnë te rrisin
efikasitetin operativ te administratave dhe te
nxisin shlyerjen vullnetare te detyrimeve
 Konkluzion

 Sistemi tatimor shqiptar perbehet nga :

 Taksat dhe tatimet kombetare – Parlamenti i Republikes se
Shqiperise neni 155 i Kushtetutes dhe Taksat dhe tatimet vendore –
Organet e Qeverisjes Vendore, Neni nr 9, Ligji Nr 139/2015, ‘’Per
vetëqeverisjen vendore’’
 Te ardhurat fiskale perbehen nga :
 Te ardhurat tatimore
 Tatim mbi fitimin
 Tatim mbi te ardhurat personale
 Tatim mbi vlerën e shtuar
 Aksizat
 Taksat Nacionale et te tjera
 Taksa doganore
 Te ardhurat vendore
 Fondet Speciale
 Te ardhura jo tatimore