Module 10.

4 EU-OPS, SHT OPS

UÇUŞ OPERASYONLARINA Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Yetkili Yöneticiler
YÖNELİK USUL VE ESASLAR Yetkilendirme Esasları
Lisans İşletmecilik Türleri, Hava aracı Sayıları ve
Mali Yükümlülükler, Yetkilendirme Şartları
Organizasyon, Yönetici Personel Nitelikleri,
Lisanslı Personel Temini
TİCARİ HAVA TAŞIMA İnceleme Komisyonu
İnceleme komisyonunun teşkili ve görev süresi
İŞLETMELERİ İşletme Ruhsatı
YÖNETMELİĞİ İşletme Ruhsatı Verilmesi Aşamaları; Başvuru
Aşaması, Ön izin aşaması, Doküman Uyum
(SHY-6A) Aşaması
Asıl İşletme Ruhsatı Aşaması, Denetleme Aşaması,
Değerlendirme aşaması, İşletme Ruhsatı Verilmesi
GENEL UÇAK İŞLETMELERİ Aşaması
Eğitim, Kalite Güvence ve Emniyet Sistemi
YÖNETMELİĞİ
(SHY-6B)

1
Genel

Bir işletmeci, Havayolu İşletme Ruhsatı (Air Operator

Certificate-AOC) almadan ticari hava taşımacılığı
(Commercial Air Transport, CAT) yapamaz.
Her bir uçak, uçuş manuelindeki sınırlamalar dahilinde
ve uçuşa elverişlilik sertifikası şartlarına uygun olarak
işletilmelidir.

2
Hava Taksi ve hava aracı Acil Sağlık Hizmetleri
(Emergency Medical Services, EMS, Hava Ambulans)
alt bölüm Q ve Ek A ve B’daki kısıtlamalar hariç olarak
EU-OPS 1 gerekliliklerine uygun olarak işletilmelidir.

Uçuş simülatörleri veya uçuş eğitim araçları gibi bütün

Sentetik Eğitim Araçları, (Syntetic Training Devices,
STD) EASA gerekliliklerine uygun olmalı ve otorite
tarafından onaylı olarak kullanılmalıdır.

3
Ticari hava taşıma işletmeleri
Her türlü hava aracı kullanarak, ücret karşılığında
yolcu, yük ve posta taşımak, tarifeli ve tarifesiz
seferler yapmak üzere kurulan işletmelere ticari hava
taşıma işletmeleri denir.
(SHY-6A) Amaç
İç ve dış hatlarda tarifeli veya tarifesiz seferlerle ücret
karşılığında yolcu veya yük taşımak üzere kurulmuş
veya kurulacak kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve
tüzel kişilere ait işletmelerin ticari hava taşımacılık
faaliyetleri sırasında uyması gereken teknik, idari ve
mali esaslar ile bu işletmelerde bulunacak yönetici ve
teknik personelin nitelik ve sorumluluklarına ilişkin usul
ve esasları düzenlemektir.
4
Genel Uçak İşletmeleri, SHY-6B

Genel Havacılık“ terimi, Ticari hava taşımacılığı dışında kalan diğer

sivil havacılık faaliyetlerini kapsar.

İlgili yönetmelik SHY-6B’dir

Genel uçak işletmeleri, ücret karşılığı olmaksızın ve ticari amaç

taşımayan, her türlü hava aracını kullanarak uçuş yapan işletmelerdir.

5
Tanımlar
Ana meydan: İşletmenin genel merkezinin yerleşik olduğu mahalli,
DHMİ: Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğünü,
ETOPS: İki motorlu uçaklar tarafından gerçekleştirilen uzatılmış menzil
operasyonlarını, Extended Twin-Engine Operations
FDM: Uçuş veri izlemesi
FODA: Uçuş operasyonları veri analizini,
IATA: Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliğini,
IOSA: IATA Operasyonel Güvenlik Denetimini,

6
Yedek Hava Alanı: İnilmesi tasarlanan hava alanına iniş yapmanın uygun
olmaması halinde, uçuşun yöneltileceği uçuş planında belirtilen hava alanını;
ifade eder.

Tarifeli seferler: Kalkış saatleri ve ücretleri önceden ilan edilen, halkın

kullanımına açık belirli bir düzende yapılan seferlerdir.

Tarifesiz seferler: Belirli bir düzene bağlı kalmadan tarifeli seferler dışında
yapılan seferlerdir.

Bölgesel hava taşımacılığı: Koltuk kapasitesi en az yirmi en fazla doksan

dokuz olan uçaklar ile iç veya dış hatlarda yapılan ticari hava taşımacılığı

7
Hava İşletme Sertifikası, Air Operators Certificate (AOC)
Bir AOC başvurusu veya AOC’de değişiklik, istenen
işletmeciliğin bütün emniyet yönleri bakımından otoritenin
incelemelerine izin vermelidir.
AOC için başvuru sahibi:
 Hava operasyonlarının güvenli bir şekilde yürütülmesini
sağlamak için sağlam ve etkin bir yönetim yapısına sahip
olmalı.
 AOC'yi verme sorumluluğu olan devlette ana işyeri ve
kayıtlı bürosu olmalı
 AOC'yi verme sorumluluğu olan devletin tescillediği hava
aracı olmalı
 Emniyetli operasyonlar yapabileceği konusunda otoriteyi
tatmin etmeli

8
İşletmecinin otoriteyi tatmin konusunda yapılması
gerekenler;
Operasyonun ölçeğine ve kapsamına uygun bir
organizasyon ve yönetim oluşturmalıdır.
• Operasyonların yönetimi için prosedürler tanımlanmalıdır
• İşletmeci, bütün faaliyetleri ve bakım aktivitelerini finanse
etme ve otorite standartlarını karşılamak konusunda
otorite ile işbirliği içerisinde çalışacak bir sorumlu müdür
atar.
• İşletme, sorumlu müdüre bağlı olmak üzere aşağıdaki
sorumlu yöneticilerden (nominated post holders) oluşan
yönetim sistemini kurar.
• Uçuş operasyonları
• Bakım sistemi
• Uçuş eğitim
• Yer operasyonları
9
AOC'nin içeriği aşağıdaki şekilde belirtilmiştir:

 İşletmenin adı ve ana yeri

 Geçerlilik süresi ve tarihi
 Onaylı operasyonların tipi ve tanımı
 Kullanılacak onaylı hava aracı tipleri
 Onaylı hava araçlarının tescil işaretleri
 Onaylı operasyon yerleri
 Özel sınırlamalar, örneğin, CAT II/CAT III (tüm hava
operasyonları), Extended Range Twin Operation/ETOPS,
Reduced Vertical Separation Minimum/RVSM,
Transportation of Dangerous Goods

10
Figure 4.1: An operator cannot operate an aircraft in Commercial
Air Transportation (CAT) without an AOC issued under EU-OPS

11
İşletme Ruhsatı Verilme Aşamaları

(1)İşletme ruhsatı verilmesi aşağıdaki aşamalardan oluşur;

1. Başvuru aşaması,
2. Ön izin aşaması,
3. Doküman uyum aşaması,
4. Asıl ruhsat aşaması.
5. Denetleme aşaması,
6. Değerlendirme ve işletme ruhsatı verilmesi aşaması,

12
İşletmecinin Sorumlulukları, Operator's
Responsibilities

 Çalışanların tamamı operasyonların yapıldığı ve

görevlerinin yerine getirilmesi ile ilgili olan ülkelerin
yasalarına, düzenlemelerine ve usullerine uyulacağının
bilincinde olmalıdır.
 Tüm uçuş görevlileri, görevlerinin icrası ile ilgili yasa,
yönetmelik ve usulleri bilir.

13
Quality System
İşletmeci, bir kalite sistemi kurmalı ve güvenli operasyon
ve uçakların uçuşa elverişliliğini sağlamak için gerekli
prosedürlerin yeterliliğini ve uygunluğunu izlemek için bir
kalite müdürü tayin etmelidir. Uyum izlemesi, doğru
işlemlerin yapıldığını sorumlu müdüre ileten bir geri
bildirim sistemine sahip olmalıdır.
İşletmeci bir kaza önleme ve uçuş emniyet programı
kurar, bunu kalite sistemine entegre eder.

14
Uçuş mürettebatı aşağıdakilerden sorumludur;
 Uçakların ve yolcuların emniyeti ile ilgili görevlerin
düzgün şekilde yerine getirilmesi
 İşletme manuelinde (operations manual) belirtilen talimat
ve prosedürlerde belirtilen görevlerin düzgün şekilde
yerine getirilmesi
 Acil durum sistemleri de dahil olmak üzere uçağın uçuşa
elverişliliğini veya güvenli çalışmasını etkileyebileceğini
düşündüğü herhangi bir arıza, hata, eksiklik veya kusuru
raporlaması
 Operasyon emniyetini tehlikeye atan veya atabilecek
olayları rapor etmesi
 Olay raporlama evraklarını EU-OPS'a uygun olarak
hazırlaması

15
Ticari hava taşıma işletmeleri
İşleticinin Sorumlulukları
A- Asgari Teçhizat Listeleri

1. İşletici, filosunda bulunan her uçak tipi için; Genel Müdürlük

tarafından onaylanacak bir asgari teçhizat listesi (MEL
Minimum Equipment List) oluşturmak zorundadır. Bu liste, en
az üretici firmanın ana asgari teçhizat listesi (MMEL, Master
Minimum Equipment List) kadar kısıtlayıcı olarak hazırlanır ve
Genel Müdürlük onayına sunulur.
2. İşletici, bir uçağı Genel Müdürlük müsaade etmediği sürece,
asgari teçhizat listesi (MEL) çerçevesindeki gereklilikler dışında
işletemez. Bu müsaade MMEL' i ihlal edemez.

16
B- Uçakta Taşınması Gereken Evraklar

Aşağıda açıklanan dokümanların uçakta bulundurulması ve

kontrollerde gösterilmesi gerekir.

Uçakta bulundurulması ve kontrollerde gösterilmesi gereken

evraklar/belgeler;

a) Uçuşa Elverişlilik Sertifikası (Airworthiness Certificate) :

Uçağın teknik olarak uçuşa elverişli olduğunu gösterir. Her yıl
SHGM tarafından yenilenir.
b) Havayolu İşletme Ruhsatı (Air Operator Certificate-AOC):
Havayolunun belirtilen uçak tipleri ile yolcu ve yük taşımaya
yetkili olduğunu belirten işletme izin belgesidir.

17
c) Uçak Tescil Belgesi: Uçağın sahibini ve işleticisini belirtir.
d) Sigorta Belgesi: Kaza durumuna karşı uçağın, yolcuların ve
üçüncü şahısların sigortalandığını gösterir.
e) Gürültü Sertifikası (Noise Certificate): Uçağın kalkış ve iniş
koşullarında belli standartlara göre ölçülen gürültü değerlerini
gösterir.
f) Telsiz Ruhsatı (Radio Licence) : Uçaktaki haberleşme
cihazları ile seyrüsefer (navigasyon) aletlerinin izin verilen
frekanslarını ve tiplerini belirten sertifikadır.
g) Her uçuş ekibi üyesi, gerçekleştirilen her uçuşta, uçuşa uygun
yetkileri içeren, geçerli bir uçuş ekibi lisansı ve sağlık
sertifikası taşıyacaktır.

18
 C- Taşınması Gereken El Kitapları

İşletici, aşağıdaki hususları temin etmekten sorumludur:

1. İşletme el kitabının, ekibin görevlerine ilişkin güncel kısımlarının
her uçuş sırasında uçakta bulundurulması.
2. İşletme el kitabının, uçuşun yürütülmesi için gerekli olan
kısımlarının uçak içerisinde ekip tarafından kolaylıkla
erişilebilecek bir konumda bulunması.
3. Güncel AFM' nin uçakta bulundurulması.

İşletme El Kitabı

İşletici, operasyon personelinin kullanması ve personele rehberlik

etmesi amacıyla bir İşletme El Kitabı hazırlamak zorundadır.

19
D- Taşınması Gereken İlave Bilgiler ve Formlar

İşletici, belirtilen bu belge ve bilgilere ilaveten, gerçekleştirilen operasyon

tipi ve bölgesi ile ilgili olarak aşağıdaki bilgilerin ve formların da her
uçuşta taşınmasından sorumludur:

a) Uçuş planı,
b) Uçak Teknik Kayıt Defteri,
c) ATS (Hava Trafik Hizmetleri) uçuş planı detayları,
d) Uygun NOTAM/AIS bilgilendirme belgeleri,
e) Uygun meteoroloji bilgileri,
f) Bölüm J‟ de belirtilen şekilde ağırlık ve denge belgeleri,
g) Ekip içerisine dâhil olmayan güvenlik personeli, engelli kişiler,
kabul edilemez nitelikteki yolcular, sınır dışı edilmiş kişiler ve
gözaltında bulunan kişiler gibi özel yolcu kategorilerinin bildirimi,

20
• ETOPS Sertifikası ((Extended Twin-Engined) İki motorlu uçaklar için
uzatılmış menzilli operasyon onayı): Çağın teknik ve işletme
yönünden, tek motorla emniyetli olarak 90/120/180 dakika süreyle
uçabileceğini gösteren sertifikadır.
• RVSM Sertifikası (Reduced Vertical Seperation Minimum)/İlgili
uçak/uçuş için geçerli ise) : Uçakların 2000 feet yerine 1000 feet’lik
dikey ayırımlarla belli hava sahalarında uçmaları ile ilgili koşulları
yerine getirdiğini gösteren sertifikadır.
• CAT II Sertifikası: Uçakların belirli dikey (100 feet) ve yatay (350
metre) görüş koşullarında aletle iniş-kalkış yapmaları ile ilgili koşulları
sağladığını gösteren sertifikadır.
• BRNAV (Basic RNAV) Sertifikası (Bilgisayar destekli radyo
navigasyon sistemi) : (Area Navigation) : Belirli uçuş
koridorlarında uçakların yatay olarak birbirlerinden belirtilen
mesafelerde kalabildiklerini gösteren sertifikadır.

21
Uçak Plakardı (Tescil İşareti)

Bir hava aracının Türk sivil hava aracı sayılması için TC ile
başlaması zorunlu olan ve devamında üç harften oluşan bir çağrı
kodu verilir. TC-ZEK, TC-ELF, TC-MEK, TC-ENK, gibi.

Türk Sivil Hava aracı Tesciline kayıtlı herhangi bir hava aracını
filosuna dâhil etmeyi düşünen işleticilerin çağrı kodu istemi ve bu
isteme bağlı olarak SHGM’ ne yazılı başvuruları halinde çağrı kodu
istenen tarih itibariyle rezerv edilir.

22
• Havacılık Alfabesi

https://www.google.com.tr/
url?
sa=t&rct=j&q=&esrc=s&sour
ce=web&cd=3&ved=0ahUKE
wjI1pGAy8_XAhVLzaQKHdp
fAZ0QFggyMAI&url=http
%3A%2F
%2Fwww.ssd.dhmi.gov.tr
%2FgetBinaryFile.aspx
%3FType%3D3%26dosyaID
%3D146&usg=AOvVaw3UX
DHTO0yfrp0zc2UV-1VH

23
Uçak Plakardı (Tescil İşareti)

Hava aracı tescil işaretleri;

TC-ile başlayıp:
"B" harfi ile devam edenler balonları,
"H" harfi ile devam edenler helikopterleri,
"P" harfi ile devam edenler planörleri,
"U" harfi ile devam edenler motorlu, motorsuz çok hafif hava
araçlarını kapsamaktadır.

24
Havaaracı Uyarı Levhaları (İşaretlemeleri)
Havaaracı Placarding (Markings)

• Sürekli Uçuşa elverişliliğin bir parçasıdır.

• ATA Chapter 11 havaracı üzerindeki uyarı levhaları, şablon ve işaretlemelerin

yeri ve resimsel gösterimini açıklar. Uyarı panellerinin yerleşimiyle ilgili detaylı
bilgi ATA Chapter 06’da yer alır.

• ATA Chapter 11 aşağıdaki gibi bölümlere ayrılır:

• Havaaracının dış yüzeyindeki uyarı levhaları ve işaretlemeler (Ref. ATA
11-20),
• Havaaracının iç yüzeyindeki uyarı levhaları ve işaretlemeler (Ref. ATA
11-30).

25
Havaaracı Uyarı Levhaları (İşaretlemeleri)
Aircraft Placarding (Markings)

• ATA 100 sınıflandırmasına göre 3 çeşit uyarı levhası, işaretlemesi

bulunmaktadır:

1. Güvenlik Bilgisi;
Uçuş Ekibi, Yolcu Kabinleri ve Ekipman güvenliği için
kullanılmaktadır. UYARI (WARNING) ve TEDBİRLERİ
(CAUTIONS) içerir.

2. Bakım odaklı
Servicing ve Bakım talimatlarıdır.

3. Yerel Kurallara uygun

Hava aracında hazır bulundurulmalıdır. Bu tür uyarı levhaları ATA
11’de gösterildiği zaman (1) ile belirtilir.

26
27
Havaaracı Uyarı Levhaları
(İşaretlemeleri)
Aircraft Placarding (Markings)
• Etiketler
A. SCOTCHAL tipi etiketlerin
boyutları ve FOTO FOIL tipi
etiketler
(Bkz. Sağdaki resim)

28
ATA Chapters; uçak bakımında kullanılan manuallerde(el
kitaplarında) kullanılan bir numaralandırma sistemidir.

Air Transport Association kelimelerinin baş harflerinden oluşan ATA,

Hava Taşımacılığı Birliği şeklinde tanımlanabilir. Uçak bakımında
kolaylık sağlamak amacıyla kullanılır. Formatı X X - Y Y - Z Z
şeklindedir.

Burada;
XX : ATA chapterı(bölümünü),
YY : Altsistemi veya altsitemin bir alt sistemini,
ZZ : Komponenti tanımlar. ATA bölümlerinin verildiği tablo aşağıdadır.

ATA 11 PLACARDS AND MARKINGS

Uçak üzerindeki etiket, açıklama ve işaretler.

29
EU-OPS’un Bakım Personeli ile ilgili olan kısımları (aşağıda koyu
yazılı olanlar), Extracts from EU-OPS Relevant to Maintenance Staff

EU-OPS’un bakım personeli ile ilgili kısımları aşağıdadır. Bazı

bölümlerin detayları diğer bölümlerde, özellikle Part M’de verilmektedir.

EU-OPS consists of the following Subparts:

Contents (General layout)
SUBPART A applicability and definitions
SUBPART B general
SUBPART C operator certification and supervision
SUBPART D operational procedures
SUBPART E all weather operations
SUBPART F performance general

30
SUBPART G Performance Class A
SUBPART H Performance Class B
SUBPART I performance Class C
SUBPART J mass and balance
SUBPART K instruments and equipment
SUBPART L communication and navigation equipment
SUBPART M aeroplane maintenance
SUBPART N flight crew
SUBPART O cabin crew
SUBPART P manuals, logs and records
SUBPART Q flight and duty time limitations and rest requirements
SUBPART R transport of dangerous goods by air
SUBPART S security

31
SUBPART B general
Minimum Equipment Lists Operator Responsibilities
Asgari Teçhizat Listeleri
1.İşletici, filosunda bulunan her uçak tipi için; Genel
Müdürlük tarafından onaylanacak bir asgari teçhizat
listesi (MEL) oluşturmak zorundadır. Bu liste, en az üretici
firmanın ana asgari teçhizat listesi (MMEL) kadar
kısıtlayıcı olarak hazırlanır ve Genel Müdürlük onayına
sunulur.
2.İşletici, bir uçağı Genel Müdürlük müsaade etmediği
sürece, asgari teçhizat listesi (MEL) çerçevesindeki
gereklilikler dışında işletemez. Bu müsaade MMEL' i ihlal
edemez.
32
Uçakta taşınması gerekli acil ve yaşam destek teçhizatları
hakkında bilgiler

İşletici, ekip üyelerince kullanılacak normal, anormal ve acil

durum koşullarında uçağın operasyonunun tüm evrelerini
içerecek bir kontrol listesi sistemi oluşturmak ve uçuş
operasyonu boyunca kokpitte bulundurmak zorundadır.

33
Uçağa Taksi Yaptırma Yetkisi, Authority to taxi an aeroplane
İşletici, uçuş ekibi üyesi dışında herhangi bir kişi tarafından taksi
yaptırılmamasını temin etmek üzere tüm makul tedbirleri almaktan
sorumludur:
Aşağıdaki haller söz konusu ise ilgili kişi uçağa taksi yaptırabilir,
a) İlgili kişinin; işletici tarafından yetkilendirilmiş ve aşağıdaki
hususlarda yetkin olması:
(i) Uçağa taksi yaptırılması.
(ii) Telsiz cihazının kullanımı.
b) İlgili kişinin havaalanı tertibi, taksi yolları, işaretler, işaretleme,
Işıklar, hava trafik kontrol sinyalleri ve talimatları, terminoloji ve usulleri
hakkında eğitim görmüş olması ve havaalanında uçağın emniyetli bir
biçimde hareket ettirilmesi için gerekli kılınan operasyon standartlarına
uymaya muktedir olması.

34
Taşınması Gereken İlave Bilgiler ve Formlar, Additional
Information and Forms to be Carried
İşletici, ilave bilgi ve belge olarak, aşağıdaki bilgilerin ve formların da
her uçuşta taşınmasından sorumludur:
a) Uçuş planı,
b) Uçak Teknik Kayıt Defteri,
c) ATS (Hava Trafik Hizmetleri) uçuş planı detayları,
d) Uygun NOTAM/AIS bilgilendirme belgeleri,
e) Uygun meteoroloji bilgileri,
f) Bölüm J‟ de belirtilen şekilde ağırlık ve denge belgeleri,
g) Ekip içerisine dâhil olmayan güvenlik personeli, engelli kişiler,
kabul edilemez nitelikteki yolcular, sınır dışı edilmiş kişiler ve
gözaltında bulunan kişiler gibi özel yolcu kategorilerinin bildirimi,

35
Dökümanların kaybolması, Loss of Documents
Belgelerin kaybolması ya da çalınması halinde; operasyon,
bir üsse ya da ikame belgelerin temin edilebileceği bir yere
ulaşana kadar sürdürülebilir.

Yerde Alıkonacak Belgeler/Bilgiler, Information Retained

On the Ground
a) Operasyonel uçuş planının bir nüshası;
b) Uçak teknik kayıt defterinin ilgili kısımlarının nüshaları;
c) Uçuş rotasına özel NOTAM belgeleri;
d) ağırlık ve denge belgeleri;
e) Özel yük bildirimi.

36
Yolcu Bindirme Sırasında, Yolcular Uçaktayken veya
Yolcu İndirme Sırasında Yakıt İkmali ve Boşaltımı,
Re/Defuelling With Passengers Embarking, on Board or
Disembarking
İşletici, Yakıt İkmalinin oluşturacağı tehlikeleri riskleri
giderecek önlemeleri almalıdır.

Uçağın Geri İtilmesi ve Çekilmesi, Push Back and

Towing
İşletici; tüm uçak geri itme ve çekme usullerinin, ilgili
havacılık standartlarına ve usullerine uygun olmasını
sağlamaktan sorumludur.

FOD, YAMAHA
37
Ağırlık ve Denge Belgeleri, Mass and Balance Documentation
İşletici; operasyonun her aşamasında uçağın yüklenmesi ve ağırlık
merkezinin AFM, ağırlık ve denge el kitabı (WBM) veya daha kısıtlayıcı
olması durumunda, işletme El Kitabında belirtilen sınırlamalara uygun
olmasını sağlamaktan sorumludur.
Yükleme, Ağırlık ve Denge
İşletici, gereklilikleri karşılayan yükleme, ağırlık ve denge sistemindeki
geçerli ilke ve yöntemleri, Genel Müdürlük onaylı İşletme El Kitabında
içerisinde belirtmek zorundadır.
Ağırlık ve Denge Formu
İşletici; her uçuştan önce yükün ve dağılımının belirtildiği, ağırlık ve denge
formunu dolduracaktır. Bu konuda eğitim almamış hiçbir personel
tarafından ağırlık ve denge formu doldurulamaz. Ayrıca ağırlık ve denge
formunun kaptan pilot tarafından kontrol edilip imzalanarak teslim
alınması zorunludur.

38
Bölüm K Aletler ve Teçhizat, Sub Part K - Instruments and
Equipment
Devre Koruma Cihazları, Circuit Protection Devices
İşleticinin, elektrik sigortası kullanılan bir uçakta, uçuş sırasında
kullanılmak üzere üç den az olmamak kaydıyla her değerdeki sigorta
toplam sayısının en az %10' una eşit yedek sigorta bulundurması
gereklidir. Bu şart sağlanmadığı sürece uçak uçuşa verilemez.
Uçak İşletim Işıkları, Aeroplane Operating Lights
İşletici, filosunda yer alan bir uçağı; aşağıda belirtilenlerle teçhiz etmediği
sürece uçuşa veremez:
a) Gündüz uçuş için:
(i) Çarpışma önleyici Işık sistemi.
(ii) Uçağın emniyetli operasyonu için gerekli olan tüm alet ve teçhizata
yeterli aydınlatma sağlaması için uçağın elektrik sisteminden beslenen
ışıklandırma.
(iii) Tüm yolcu bölmelerine aydınlatma sağlanması için uçağın elektrik
sisteminden beslenen ışıklandırma.
(iv) Gerekli her bir ekip üyesi için, kendi istasyonlarında oturur durumda
iken kolayca ulaşabilecekleri birer adet el feneri.
39
(b) Gece uçuş için; (a) fıkrası çerçevesinde belirtilen
teçhizata ilave olarak;
(i) Seyrüsefer/konum Işıkları.
(ii) İki adet iniş ışığı veya ayrı ayrı enerjilenen iki adet
filamana sahip bir ışık.
(iii) Uçağın bir deniz uçağı veya bir amfibik uçak olması
durumunda, denizde çarpışmayı önleme amaçlı uluslararası
düzenlemelere uygun ışıklar.
Ön Cam Silecekleri, Windshield Wipers
İşletici, 5700 kg‟ın üzerinde onaylanmış azami kalkış
ağrılığına sahip bir uçağı, her bir pilot istasyonu için yağış
sırasında ön camda temiz bir kısım sağlamaya yarayan bir
ön cam sileceği veya muadili ile teçhiz etmediği sürece
işletemez. 40
Additional equipment for single pilot operation under IFR or at night
İşletici, filosunda bulunan uçağa en azından bulunulan irtifayı koruma ve
uçulan başı tutma sistemine sahip bir otomatik pilot teçhiz etmediği
sürece, tek pilotlu IFR operasyonlarını gerçekleştiremez.
Yere Yakınlık Uyarı Sistemi ve Arazi Farkındalığı Uyarı Sistemi,
Ground Proximity Warning System and Terrain Awareness Warning
System
İşletici, yere yakınlık uyarı sistemi ve arazi farkındalığı uyarı sistemini
takmadan uçağı işletemez.

Buzlanma Koşullarındaki Operasyonlara İlişkin Teçhizat, Equipment

for Operations in Icing Conditions
İşletici filosunda bulunan bir uçağı, buzlanma koşullarında işletilmek
üzere sertifikalandırılmaması ve teçhiz edilmediği sürece beklenen veya
bilfiil buzlanma koşullarında işletemez.

41
Kokpit Ses Kaydedicileri, Cockpit Voice Recorders
İşletici, bir uçağı; uçak, bazı bilgileri, bir zaman cetveline
ilişkin olarak kaydeden bir kokpit ses kaydedicisi ile teçhiz
edilmediği sürece işletemez.

Uçuş Veri Kaydedicileri, Flight Data Recorders

İşletici, bir uçağı, verileri kaydeden ve saklayan ve bellek
ortamında kaydedilen bu verilere kolayca tekrar
erişilmesini sağlayan bir uçuş veri kaydedicisi ile
donatılmış olmadığı sürece işletemez.

Kombine Kaydedici, Combination Recorder

Kombine kaydediciler hem kokpit ses kaydedicisi hem de
uçuş veri kaydedicisinin kaydettiği ses ve bilgileri
kaydedebilmektedir.
42
Müdahale Noktalarının İşaretlenmesi, Marking of Break-
In Points
İşletici, acil durumlarda kurtarma ekibi tarafından müdahale
için uygun olan, uçak gövdesinde belirlenmiş alanların
aşağıdaki şekilde işaretlenmiş olmasını sağlayacaktır.

43
44
Acil Durum Aydınlatması Emergency lighting
İşletici, onaylanmış azami yolcu koltuk konfigürasyonu 9‟un
üzerinde olan bir uçağını, uçağın tahliyesini kolaylaştırmak amaçlı
ve bağımsız bir güç kaynağına sahip acil durum aydınlatma sistemi
ile teçhiz edilmediği sürece işletemez.
Sub Part M - Aeroplane Maintenance
Uçuş öncesi kontrol haricindeki bakıma yönelik işlemler bir part 145
yetkili kuruluş tarafından yapılmadan ve onaylanmadan işletmeci
uçağı işletemez.
işletici, Sürekli Uçuşa Elverişlilik ve Bakım Sorumluluğu Yönetmeliği
(SHY-M)’nin asgari gerekliliklerini sağlaması gereklidir.

Bölüm P El Kitapları, Defterler ve Kayıtlar, Sub Part P -

Manuals, Logs and Records
İşletici; işletme el kitabının, operasyon personelinin görevlerini
yerine getirebilmesi için gerekli tüm talimatları ve bilgileri
içermesinden ve güncel tutulmasından sorumludur.

45
Uçak Uçuş El Kitabı, Aeroplane Flight Manual
İşletici, işlettiği her bir uçak için güncel, onaylanmış bir Uçak
Uçuş El Kitabı veya muadili bir dokümanı bulundurmak ve
kullanmak zorundadır.

46
Bölüm R Tehlikeli Maddelerin Havayoluyla Taşınması, Sub
Part R - Transport of Dangerous Goods by Air
İşletici, Genel Müdürlük onay vermediği sürece tehlikeli madde
taşıyamaz.
İşletici Tehlikeli maddeleri taşıma konusunda aşağıdaki
konularda gerekli önlemleri almalıdır.
 Hasar, Sızıntı, Kirlilik veya Bulaşma Kontrolü
 Kontaminasyonun (Kirliliğin ve Bulaşmanın) Giderilmesi
 Tehlikeli Maddelerin Taşınmasına ilişkin Sınırlamalar
 Tehlikeli Maddelerin Kabulü
 Yükleme Kısıtlamaları
 Bilgi (Enformasyon) Tedariki
 Eğitim Programları
 Tehlikeli Maddeler Olay ve Kaza raporları

47