Professional Documents
Culture Documents
آیین نگارش
آیین نگارش
آیین نگارش
به هیچ کس نمی توان گفت که تو همانطور سخن بگو که من می گویم . •
هیچ کس راضی نیست که از طرز و روش خط و قلمش به آسانی دست بردار شود .مگر بزرگان و •
مسؤالن ادب و فرهنگ مسؤلیت دارندتا در اصالح اجتماع بشری مسووالنه فعالیت نمایند.
همچنان مسؤلیت وزارت معارف و وزارت تحصیالت عالی است که در بخش نصاب و تعلیمات شان •
بیشتر متوجه باشند.
آیین نگارش
آیین نگارش ،اصول و قواعد استاندارد و تعیین شده ای است که از آنها برای تصحیح و بهبود انواع •
متون استفاده می شود.
آیین نگارش فارسی ،مراحل و اصول مشخصی دارد که با توجه به نوع متن متفاوت است .به عنوان •
مثال ،نوع ادبیات و نثری که برای متون ادبی و مکاتبات و اسناد رسمی و یا متون سیاسی مورد
استفاده قرار می گیرد ،با هم تفاوت دارد.
اصول و قواعدی نیز در تمام متون مشترک است .این اصول مواردی مانند جمله بندی صحیح، •
تطابق فعل با فاعل ،استفاده از نشانه گذاری های صحیح ،رعایت ترتیب اجزای جمله ،نحوه ارتباط
جمالت و سلیس و روان نوشتن جمالت است.
قواعد نگارش زبان فارسی
در همه انواع مقاالت و نوشته هایی که به زبان فارسی هستند ،قواعد نگارش زبان فارسی باید رعایت •
شود تا ارزش ادبی و علمی نوشته ارتقا پیدا کند .برخی از این قواعد و قوانین نگارش زبان فارسی
عبارتند از :
"ها " ،پسوند فارسی بوده و در قواعد اتصال پسوند باید به صورت جدا نوشته شود
پسوند "تر"و "ترین" ،همیشه و در همه حاالت جدا نوشته میشوند مگر در سه مورد :بهتر ،کهتر و
مهتر.
معموال ،پیشوند "هم" متصل نوشته میشود ،مگر در صورتی که شکل نوشتاری آن زیبا نباشد مانند
همراه ،همدل ،همدم ،همصحبت،
قواعد نگارش زبان فارسی
بهتر است که ،کلمات "چنانچه" و "چنانکه" به صورت جدا نوشته شوند •
عالمات ویرگول ،به معنی "مکث میانه" است که بعد از گفتن منظور نویسنده و در پایان جمله •
استفاده می شود
•
عالمت سؤال ،زمانی استفاده میشود که سوالی بپرسیم و جواب آن را بدانیم
در صورتی که "به" ،حرف اضافه باشد ،همیشه به صورت جدا نوشته میشود •
در صورتی که "به" ،صفت یا پیشوند فعل ساز باشد ،به صورت متصل نوشته میشود مانند بهوش،
بخرد ،بنام.
:مصادری که در عرصه ی نگارش تاثیر گزار اند
روزنامه ها ،هفته نامه ها ،ماهنامه ها ،فصلنامه ها ،به ویژه نشریه های ادبی و متوالیان و )1
راهگشایان دیگر هستند که به جای اضافه نويسي و اضافه گویی باید به درست نویسی و زیبا
نویسی روی آورند.
مکتوب هایی که از وزارتخانه ها صادر می گردند و آگهی های رسانه ها و دیوارها باید با وحدت )2
روش و یگانه اندیشی و هرج و مرج در خط و زبان را از میان خواهند برداشت.
از واژه های درست و ادبی بیشتر استفاده شود مثل :آیین بجای آئین /آیینه بجای آئینه.....
ادامه
ه نر گفتن و نوشتن را هرکس نداند و رمز و راز سخنوری را هرکس نشناسد /گفتار و نگارش •
(درست نگاری) می خواهد
با دریغ بسیار باید گفت رسانه ها که خود باید در این عرصه اول باشند .امروز رسانه ها /دانشگاه
ها که مسؤل تغیر مثبت استند امروز به بیراهه روان استند.
بعد ازینکه با عالمت ها در نگارش آشنا شدیم باید واحدهای نوشتاری را عمال کار کنیم.
گپ نخست
در ساحه ی کار نوسیندگی و ژورنالیزم ،دانشمندان و پیشآهنگان رشته های مربوط ،توانمندی هایی •
را وضع و انکشاف بخشیده اند تا نیازمندان در پرتو آن اهداف خود را رسالتمندانه به سر رسانند.
آیین نگارش و ویراستاری
ویراستاری نیز مانند کار نگارش متن ،یک کار حرفه ای محسوب می شود و در صورتی که به •
درستی و با دقت اجرا نشود ،مشکالتی را برای نویسنده و ویراستار به وجود می آورد.
در بحث ایین نگارش و ویراستاری نیز ،باید قواعدی را رعایت کرد تا هم متن نهایی گویای منظور •
نویسنده باشد و هم مشکل نگارشی به حداقل برسد .قواعدی که باید هنگام ویراستاری رعایت شوند
عبارتند از :
ویرایش باید به گونه ای باشد که ،سبک نویسنده حفظ شود •
ویراستار باید در مواقع ضروری ،حتما در مور محتوای متن با نویسنده گفت و گو کند •
آیین نگارش و ویراستاری
ویراستار باید پیش از شروع کار ،در مورد موضوع متن مطالعه داشته باشد. •
ویراستار باید ،معنی عباراتی که از نظر او نامفهوم است را از نویسنده سوال کند. •
ویراستار باید غلط های امالیی ،دستوریی و فاصله بین اجزا زبان را تصحیح کند. •
ویراستار باید متن را به گونه ای ساده کند که مفهوم آن به راحتی منتقل شود. •
سبک های نگارش فارسی
نثر مرسل یا ساده ،روان ،ساده و بدون پیچیدگی است .جمالت این سبک ،کوتاه و متعادل بوده و •
نشان دهنده توانایی زیاد نویسنده است .غالبا ،اثاری که به این سبک نگارش می شوند ،لطافت و
زیبایی مالیمی دارند که از جمله آنها میتوان به تاریخ بیهقی* ،سفرنامه ناصرخسرو* و اسرار
التوحید* اشاره کرد.
نثر مسجع یا آهنگین ،نثری که در پایان جمالت و عبارات آن ،سجع وجود دارد؛ به این معنی که، •
کلمات از نظر وزن و یا حروف ،مشابه یکدیگر هستند .این نثر ،بالفاصله بعد از نثر ساده به وجو
آمده و از ادبیات عرب تاثیر گرفته و بر زیبایی کالمی متن می افزاید .گلستان سعدی* ،کلیله و دمنه*
و مقامات حمیدی* از جمله آثاری هستند که دارای نثر مسجع یا آهنگین هستند.
چگونگی قطع و وصل کلمه ها
به همین عّلت ،توصیه می شود که هر کدام از این فعلها در جای خود و به شکل درست ،به کار برده •
شوند.
اگر چه به کار بردن آنها به جای یکدیگر هم غلط نیست .در قدیم ،بعضی نویسندگان حرف اّو ل کلمه •
ي «است» را حذف می کردند .اّم ا در ادبیات امروز و بخصوص در مکاتبات ،حذف «الف» از کلمه
ي «است» جایز نیست؛ زیرا براساس اصل «حّد و استقالل کلمه»« ،است» کلمه ي مستقّلی است و
نباید یک حرف آن حذف شود؛ مگر در موارد زیر که اصل آسان خوانی خدشه دار می شود:
هرگاه کلمه ي قبل از «است» به مصّو ت بلند «ا» ختم شده باشد. •
مثال :گویاست ،بیناست -گویا است ،بینا است
چگونگی قطع و وصل کلمه ها
هر گاه کلمه ي قبل از «است» به مصّو ت بلند «او» ختم شده باشد. •
مثال :خوشروست -خوشرو است •
در مورد مصّو ت «ای» وضعیت متفاوت است. •
اگر کلمه ي قبل از «است» به مصّو ت «ای» ختم شود ،در مواردی مجاز به حذف «الف» از کلمه •
ي «راست» هستیم؛ مثل «کی +است» که می شود کیست یا «چی +است» که می شود چیست یا
«نی +است» که می شود نیست.
اّم ا در بیشتر موارد ،الف کلمه ي «است» حذف نمی شود؛ زیرا خواندن کلمه مشکل می شود؛ •
مثال:این مشتی است نمونه ي خروار /این مشتیست نمونه خروار.
چگونگی قطع و وصل کلمه ها
«به » به صورت حرف اضافه ،که بین دو کلمه ،بیان نسبت می کند ،همیشه جدا از کلمه ي بعد •
نوشته می شود؛ مانند به نام ،به موجب ،به شرح زیر.
استثنا :در کلمه های ،بدو ،بدین حرف «ب» را می توان مّتصل به کلمه نوشت؛ ولـی نـکته اینـجاست •
که کـاربرد این ترکیب ها در زبان فارسی امروز زیاد نیست و به جای آنها می توان از ،به آنها ،به
او ،و به این استفاده کرد.
«ب» قبل از فعل امر و «ب» زینت ،همیشه به فعل می چسبد؛ مثال :برو ،بخور ،ببخشید. •
یاد آوری های مهم :اگر فعلی با «الف» شروع شود ،هنگام اّتصال «ب» به آن «،الف» تبدیل به •
«ی» می شود .مثل :بیفزای ،بیفتاد /بیافزای ،بیافتاد
چگونگی قطع و وصل کلمه ها
هرگاه «که» و «چه» با سایر کلمه ها ترکیب شوند و ترکیب های مستقّلی به وجود آورند ،طبق قاعده •
ي کلمه های مرّک ب ،پیوسته نوشته می شوند؛
مثال :اینکه ،آنکه ،چگونه ،بلکه ،چنانچه ،چرا ،چقدر. •
یاد آوری« :چه» به عنوان پسوند تصغیر ،همیشه به کلمه ي قبل از خود می چسبد .مثال :باغچه، •
درختچه ،قالیچه.
حرف «را» همواره جدا از کلمه ي قبل از خود نوشته می شود؛غیر از دو کلمه ي «چرا» و «مرا». •
«می» و «همی» همواره جدا از فعل نوشته می شوند. •
مثال :می گویم ،می آمد /میگویم ،میامد -همی گفت ،همی رفت /همیگفت ،همیرفت •
چگونگی قطع و وصل کلمه ها
«ها» به اسامی خاص فارسـی و کلمـه هـای بیگانـه (غیـر از عربـی) نمی چسبـد و جدا نـوشته می •
شود :سناییجها،تروریست ها
«ها» جدا از کلمه هایی که به های غیر ملفوظ ختم می شوند ،نوشته می شود؛ مثل خانه ها ،جامه ها. •
«ها» جدا از کلمه هایی که در گیومه قرار گرفته باشند نوشته می شود .مثل ما «مسلمان» ها ،این •
«افغانی» ها.
چگونگی قطع و وصل کلمه ها
«هم» «هم» پیشوند اشتراک ،به کلمه ي بعد از خود می پیوندد: •
همسایه /هم سایه ،همسر /هم سر ،هماهنگ /هم آهنگ ،همشیره /هم شیره •
موارد زیر ،استثنا است - :چنانچه «هم» به حالت تأکید مطرح شود ،جدا نوشته می شود؛ •
مثال :من هم درس فرانسوی را دوست دارم و هم زبان انگلیسی را. •
همان طورکه گفته شد ،اگر «هم» به معنی «نیز» و در واقع «قید» باشد ،جدا از کلمه ي بعد نوشته •
می شود.
وقتی که «هم» قبل از کلمه ای بیاید که با حرف «میم» شروع شود ،برای رعایت اصل آسان •
خوانی« ،هم» جدا و بدون فاصله با کلمه ي بعدی نوشته می شود:
مثل :هم مسلک /هممسلک •
کاربرد (ی) نکره
وقتی به یک اسم (ی) بچسبد و معنی اش را مجهول کند ،به آن (ی) نکره گفته می شود. •
دختر = دختری (تو نمی دانی کدام دختر مقصد من است ،معنی اش مجهول است )
یا هم می گوییم :درختی دیدم.
یای نکره در واقع همان حرف ( ی ) است که به آخر هر اسمی می تواند اضافه شود و آن اسم را •
مجهول کند .
مثل :کتاب +یای نکره ( ی ) = کتابی
یعنی ما نمی دانیم کدام کتاب
کاربرد (ی) نکره
در صورتی که کلمه با (ه) غیر ملفوظ ختم شده باشد ،برای اینکه آن کلمه را نکره بسازیم از الف و •
ی استفاده می کنیم.
مثال :کوزه -کوزه ای ،کتابچه – کتابچه ای •
در صورتی که کلمه با حرف ساکن ختم شده باشد ،برای اینکه آن کلمه را نکرده بسازیم کافی است تا •
تنها (ی) اضافه کنیم.
مثال :فلم – فلمی ،گیالس -گیالسی •
کابرد «ی» اضافت
ی اضافت به طور معمول میان کلمه ها آمده و کلمه اولی را که با ه غیر ملفوظ ختم شده باشد با کلمه •
بعدی ارتباط می دهد.
•
مثال :کتابچه ی احمد
• باغچه ی سیب
• دانشکده ی ژورنالیزم
• پسر بچه ی با هوش
• نکته :در زبان فارسی برای جلوگیری استفاده از تنوین زبان عربی ترجیه داده می شود تا از «ی»
اضافت استفاده شود.
قانونیت کار نویسنده ی وسایل ارتباط همگانی به
صورت عموم روی سه اصل استوار است
-1وظیفه •
-2جهان بینی او چیست؟ •
( -3پرنیسپ) او چه را تصویر و تحلیل می کند و باکدام وسایل آنرا به عمل می آورد؟ •
اصل های باالیی را روزنامه نگاران در رابطه به ساحه ی مشخص کار خود مورد تطبیق قرار می •
دهند.
آنانیکه فقط در ساحه ی عرضه و انتقال مطالب خبری مصروف اند اصل های مذکور را به گونه •
ای به کار می بندند ،که با کار بست آن کار سازنده ای انجام می شود.
...ادامه
اشخاصی که کار آنها در بخش های ادبی و طنزی وسایل ارتباط همگانی اختصاص دارند ،روش •
هایی را استفاده می کنند که متکی به آن ،با موثرترین کیفیت پیام شان را آذین می بندند و اثرهای
نابی را عرضه خاطر گیرندگان مینمایند.
ساحه ی نسبتًا مهمتر دیگر اینکه ،نوشته های ژورنالسیتی معموال تحلیلی ،فکری و اندیشه یی می •
باشد که در آن عمدتًا فکر نویسنده ،استدالل منطقی و تحلیل علمی عرضه میگردد.
نویسنده ی این ساحه اهداف خود را در قالب مطالب تحلیلی چون مقاله ،سرمقاله ،تبصره ،نامه ی •
وارده تقریظ و شاید هم قالبهای دیگری بیان می دارد.
دانشمندان مطالب صفحه و یا صفحات سرمقاله را از لحاظ
:وظیفه و جهان بینی نویسنده به سه گروه تقسیم کرده اند
( )1نظر مدیر و موظفان روزنامه که معموًال در سرمقاله ویا سرمقاله ها ابزار •
میشود.
( )2نظر متخصص شامل کارمندان داخلی و متخصصان خارج روزنامه عمومًا •
در مقاله ها و تبصره ها بیان میگردد.
•
( )3نظر مردم ویا گیرنده گان معموًال در برنامه ها وارده انعکاس داده میشود.
عالوه به مطالب مذکور دست اندر کاران به مقصد تنوع بخشی این نوت:
صفحات ،مطالب دیگری را مانند؛ افکار بزرگان نکته ها را هم در خالی گاه ها
این صفحات جا میدهند.
مطالب تحلیلی عمومًا
مقاله .1
سرمقاله .2
تبصره .3
تفسیر سیاسی .4
تحلیل خبرها .5
بررسی مطبوعات .6
نامه وارده .7
تقریظ .8
مطالعه و بررسی نموده اند
مطالب تحلیلی کدام ها اند؟
مطالب تحلیلی از جمله اجزای جدایی ناپذیر وضروری محتوای وسایل مطبوع وسایل برود کاستنگ •
به حساب میایند.
متن و محتوای یک وسیله ارتباط همه گانی هیچگاهی بدون موجودیت خبر کامل پنداشته نمیشود. •
محتوا و پیام وسایل ارتباط همه گانی بدون مطالب تحلیلی ناقص و نامکمل میباشد. •
...ادامه
خبر:
اطالع فراهم میکند •
تحلیل: •
تحلیلی با ژرف بنی و دقیق اندایشی خاص فکری ،دید و قضاوت گیرنده گان پیام وسایل ارتباط همه •
گانی را توسعه می بخشد و مشی حرکت آنرا در پروسه سیاسی ،اجتماعی و غیره تعینن میکند.
مطالب تحلیلی ارزشمندی و اهمیت خود را به صورت قطعی در پروسه کار خبرنگاری دارا میباشد. •