ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ

BÖLÜM 1

Doç.Dr. Aysel KIZILKAYA

Eğitim, Öğretim, Öğrenme, Öğretme

Eğitim Programı
 En geniş anlamı ile eğitim, toplumdaki kültürleme
sürecinin bir parçasıdır.

 Her toplum kendi kültürünün özelliklerini yeni

kuşaklara aktarır.
 Eğitim sürecinden geçen kişinin davranışlarında bir
değişim olması beklenir.

 Eğitim yoluyla insanın amaçları, bilgileri, davranışları,

tutumları ve ahlak ölçülerinin değiştiği bilinmektedir.

 Eğitimin genel ve kapsamlı olarak birçok tanımı

yapılmıştır.
 Eğitimin tanımlarından başlıcaları şunlardır:

 Eğitim, genel anlamda bireyde davranış değiştirme sürecidir.

 Eğitim, geniş anlamda bireyin toplum standartlarını, inançlarını

ve yaşam yollarını kazanmasında etkili olan tüm sosyal
süreçlerdir.
 Eğitim, kişinin yaşadığı toplum içinde değeri olan, yetenek, tutum
ve diğer davranış biçimlerini geliştirdiği süreçlerin tümüdür.

 Eğitim, bireyin yaşadığı toplumda uygulama değeri olan yetenek,

yöneliş ve diğer davranış örüntülerini kazandığı süreçler
toplamıdır.

 Eğitim, seçilmiş ve kontrollü bir çevrenin özellikle de okulun

etkisi altında sosyal yeterlik ve en iyi şekilde bireysel gelişmeyi
sağlayan sosyal bir süreçtir.
 Eğitimin belli bir plan yada program uygulanarak
gerçekleşen anlamının öne çıktığı tanımlarından
başlıcaları da şunlardır:

 Eğitim, önceden saptanmış ilkelere göre insanların

davranışlarında belli gelişmeler sağlamaya yarayan planlı
etkinlikler dizisidir.

 Eğitim, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı

olarak istendik değişme oluşturma sürecidir.
 Yukarıdaki eğitim tanımlarının ortak bazı özellikleri vardır.

 Bu özelliklerden en belirgin olanları;

Eğitimin bir süreç olduğu

Eğitim sonunda bireyde davranış değişikliği oluşur

Davranış değişikliği bireyin yaşantıları sonucu oluşur.

 Eğitim, bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım eder.
Eğitim yoluyla kendini gerçekleştiren birey;
Öğrenme ve tartışma isteği duyar.

Türkçeyi etkili kullanır.

Sayma ve hesaplamayı öğrenmiştir.

İşittiğini duyar, baktığını görür.

Sağlık ve hastalık hakkında temel bilgiye sahiptir.

Spor ve boş zaman etkinliklerine katılır,

Güzel şeyleri takdir eder.

Kendi yaşamına yön verebilir.

 Eğitim, bireyin insan ilişkilerini geliştirmesine
yardım eder. Böylece birey;

İnsanlığa saygı duyar.

Dostluğa önem verir, zengin bir sosyal yaşamı vardır.
Başkaları ile etkin bir iş birliği geliştirir.
Sosyal davranışlarında naziktir.
Aileyi sayar ve ailede sorumluluklarını yerine getirir.
 Eğitim, bireyin ekonomik etkinliğini geliştirir. Bunu
geliştiren birey;

Çalışmaktan haz duyar, iyi bir üreticidir.

Meslekleri tanır ve mesleğini seçmede isabetlidir.
Mesleğinde başarılıdır, yaptığı işin toplumsal değerini
bilir.
Kendi gelir ve harcamalarını düzenler, harcamalarında
akıllıdır.
İyi bir tüketicidir.
 Eğitim, bireyin vatandaşlık sorumluluğunu geliştirir. Bu
sorumluluğu geliştiren birey;

Hoşgörülüdür, düşünce ayrılıklarına saygılıdır.

Ulusal kaynakları korur.

Bilimin insan yararına gelişmesi gerektiğini bilir.

Dünyadaki gelişmeleri dikkatle izler.

Yasalara saygılıdır.

Ekonomik görüşe sahiptir.

Vatandaşlık görevlerini bilir ve yerine getirir.

Demokratik ilkelere bağlıdır.

 Eğitim ailede başlar, okulda, sokakta, iş yerinde sürer.

 Günümüzde eğitim denince büyük ölçüde okullarda

yapılan eğitim anlaşılmaktadır.

 Okul dışında da gençleri ve yetişkinleri bir mesleğe

hazırlamak ve onların yaşama uyumlarını
kolaylaştırmak için açılmış kısa süreli eğitim veren
kurumlar vardır.
 Ancak okullar eğitim sürecinin en önemli kısmını
oluşturur.

 Okuldaki eğitim; bireyin davranışlarında kendi yaşantısı

yoluyla kasıtlı olarak istendik değişme oluşturma süreci
olarak kabul edilebilir.
 Bu tanımdaki önemli öğeler ise;

Birey (insan)
Yaşantı
Süreç
Davranış
 Öğrenme, değişik biçimlerde tanımlanmakla birlikte
pek çok eğitimci öğrenmeyi “Yaşantı ürünü ve nispeten
kalıcı izli davranış değişikliği” olarak tanımlamaktadır.

 Öğrenme sonucunda insanlar; bilgi, beceri, tutum ve

değerler kazanırlar.

 Öğrenmenin varlığı genelde şu ölçütlere dayalı olarak

incelenmektedir
Öğrenme sonucunda davranışlarda gözlenebilir bir
değişme olması.

Söz konusu davranış değişikliği 3 biçimde olabilir:

 1- Bireyin hiç göstermediği bir davranışı göstermeye
başlaması.

Örneğin okuma-yazmayı bilmeyen bir çocuğun öğrenme

süreci sonucunda okuyup yazabilmesi.
2- Bireyin kendinde var olan bir davranışı geliştirmesi.

Örneğin okuma yazmayı bilen bir çocuğun daha seri,

düzgün ve hatasız okuyabilmesi.
 3 - Bireyin daha önce yanlış öğrendiği bir davranışı
değiştirmesi.

Örneğin duyduğu bir sözcüğü yanlış yazan bir çocuğun

doğru yazmaya başlaması.
 Öğrenme süreci genellikle 2 biçimde gerçekleşmektedir:

Kendiliğinden öğrenme

Yönlendirilmiş öğrenme.
 Bireyin kendi kendine gerçekleştirdiği bir eylem
sonucunda meydana gelen davranış değişikliği,
kendiliğinden öğrenmedir.

 Yönlendirilmiş öğrenmede ise öğrenmeyi sağlayacak bir

başka kişi ya da aracın varlığı söz konusudur.

 Yönlendirilmiş öğrenme, öğretme etkinliklerinin

sonucunda oluşur.
 En geniş anlamıyla ÖĞRETME, öğrenmeyi sağlama
etkinlikleri olarak tanımlanabilir.

 Daha kapsamlı bir tanımla öğretme,

- Öğrenmenin kolaylaştırılması,
- Öğrenmeye rehberlik edilmesi,
- Öğrenene öğrenmeyi gerçekleştirmesinde yardımcı
olunması sürecidir
 Eğitim ile öğretim çoğu zaman birbiri yerine
kullanılmakta ve anlamları da birbirine
karıştırılmaktadır.

 Ancak öğretim, daha kapsamlı olan eğitimin alt

kesimlerinden biridir.

 Eğitim; zaman ve mekân yönünden kapsamlı, sürekli

ve çok boyutludur.
 Eğitim kurumlarında planlı, kontrollü ve örgütlü olarak
gerçekleştirilen etkinliklere öğretim denmektedir.

 Öğretim planlı ve programlıdır.

 İnformal eğitim, gelişigüzel kültürlemeyle gerçekleşen
eğitimdir.

 Belirli bir program uygulamadan yaşam içinde

kendiliğinden oluşur. (doğal eğitimde denilir.)

 Amaçlı ve planlı değil, gelişigüzeldir.

 Bu tür öğrenmeler ailede, sokakta, iş yerinde, televizyon

önünde, okulda vs. yaşam içinde kendiliğinden oluşur.
 İnformal eğitim sürecinde insanlar istenmeyen zararlı
alışkanlıkları da edinebilirler.

 Örneğin; sigara içmek, alkol almak, kopya çekmek vs.

istenmeyen ve zararlı alışkanlıklardır.

 Toplumlar büyüdükçe ve geliştikçe informal eğitim

süreci insanların yetişmesinde yeterli olmamış ve
formal eğitim uygulanmaya başlamıştır.
 Okullarda veya kurumlarda bir plan yada program
uygulanarak gerçekleştirilen eğitimdir.

 Formal eğitim önceden hazırlanmış, amaçlı ve bir

program çerçevesinde planlı olarak yapılır. (biçimsel
eğitimde denir)

 Eğitim süreci öğretmen tarafından planlanır. Eğitim

başlangıcından bitimine kadar kontrollü olarak
yürütülür.
 Sürecin belli aşamalarında ve sonunda değerlendirme
işlemi yer alır.

 Okullardaki eğitim formaldir.

 Okul dışında endüstri, tarım ve hizmet alanlarında

kişileri mesleğe hazırlamak, ilerlemelerini sağlamak,
yenilikleri öğretmek amacıyla halk eğitim
merkezlerinde açılan kurslar birer formal eğitimdir.
 Okul dışında uygulanan formal eğitim sürecinin farklı
yanları; kısa süreli olması, öğrencinin yaşlara göre
gruplandırılmaması, gereksinim duydukça yapılması ve
belli konularla sınırlandırılmasıdır.

 Formal eğitim, örgün ve yaygın eğitim olarak iki grupta

incelenmektedir.
 Örgün eğitim, kişilerin yaşama atılmadan, diğer bir değişle
iş ve meslek kollarında çalışmaya başlamadan önce okul
yada okul niteliği taşıyan yerlerde düzenlenen eğitimdir.

 Örgün eğitim, okul öncesi eğitimden başlayıp üniversitenin

sonuna kadar yapılan süresini kapsamaktadır.

 Örgün eğitim kurumları, okul öncesi, ilköğretim,

ortaöğretim, lise ve yüksek öğretim kurumlarından
oluşmaktadır.
 Yaygın eğitim, örgün eğitim olanaklarından hiç
yararlanmamış, gittikleri okullardan erken ayrılmış ya
da örgün eğitim kurumlarında okumakta olanlara ve
meslek dallarında daha yeterli duruma gelmek
isteyenlere uygulanan eğitimdir.

 Örneğin; halk eğitimi ve hizmet içi eğitim seminerleri

yaygın eğitim kapsamına girmektedir.
 Halk eğitimi; genellikle on beş ya da daha ileri yaşta
olup normal okul ve üniversite sisteminin dışında
bulunan kimselerin yararına sunulan eğitimdir.

 Örneğin; Yetişkin birey halk eğitimi kapsamında

ilgilerini geliştirebilir, mesleğinde ilerleyebilir, yabancı
dil öğrenebilir veya boş zamanlarını değerlendirebilir.
 Hizmet içi eğitim, özel ve tüzel kişilere ait iş
yerlerinde, belirli bir maaş yada ücret karşılığında işe
alınmış ve çalışmakta olan bireylere görevleri ile ilgili
bilgi, beceri ve tutum kazanmalarını sağlamak üzere
yapılan eğitimdir.
 Öğrenene okul yada okul dışında planlanmış etkinlikler
yoluyla sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneği olarak
sayılabilir.

 Burada birey öğrenme sürecinin temelinde ve öğrenen

olarak kabul edilmektedir.

 Okul ifadesi ile okul içi etkinlikler, okul dışında derken

de program dışı etkinlikler kastedilmektedir.
 Bu anlamda düzenek, eğitim programını bir düzen içinde
sunmanın gerekliliğini vurgulamaktadır.

 Bir eğitim programında dört temel öğe bulunur.

Hedef
İçerik
Öğrenme Öğretme Süreci
Değerlendirme
 Hedef, amaç anlamında da kullanılmaktadır.

 Niçin sorusuna cevap aranır.

 Örneğin; matematik dersini niçin öğretiyoruz, bu dersi

okutmamızın amacı nedir, sorularına yanıt verilmesi
gerekmektedir.
 Programın içeriğini amaçlar belirler.

 Bu boyutta Ne sorusuna yanıt bulmaya çalışılır.

 Ne öğretelim ki programda yer alan hedefleri

gerçekleştirelim.

 Bu noktada hedef-içerik ilişkisi kurulmalıdır.

 Öğrenmeler, öğretme işlemi ile oluşturulur.

 Öğrenmelerin öğretme yolu ile oluşturulduğu sürece

öğrenme öğretme süreci denilmektedir.

 Bu süreçte NASIL sorusuna yanıt aranır.

 Programın içeriğini nasıl sunalım ki belirlenen

hedeflere ulaşmış olalım.
 Programın bu boyutunda kalite kontrolü yapılmaktadır.

 Bunun için de önce ölçme sonra da değerlendirme

işlemi yapmak gerekir
 Ölçme, bireyin davranışlarını gözlemleyip gözlem
sonuçlarını sayı ve sembolle ifade etmektir.

 Değerlendirme ise değer yargısına varma işlemidir.

 Bu boyut hedeflerin gerçekleşip gerçekleşmediğini

ortaya çıkarmaktadır.

 Böylece sisteme sürekli dönüt sağlamaktadır.

Teşekkürler!!!