SBF352MESLEKİ ETİK

Dr. Öğr.Üyesi Büşra CEYHAN

Sağlık Bilimleri Fakültesi
2022-2023 Bahar Dönemi
 SMY255 Mesleki Etik

1. hafta
 Etiğe giriş
 Etik ve ahlak kavramları ve aralarındaki farklar (etik
ve ahlak ilişkisi)
2. hafta
 Etik ile ilgili kavramlar
 Ahlaki gelişim süreci
 Ahlakın oluşumunda rol oynayan faktörler

15.07.2024 www.istun.edu.tr 2
 SMY255 Mesleki Etik

3. hafta
 Genel etik kurallar
4. hafta
 Mesleki etik
 Etik toplum ilişkisi
 Etik davranışların toplumsal temelini oluşturan
etkenler

15.07.2024 www.istun.edu.tr 3
 SMY255 Mesleki Etik

5. hafta
 Etik değerlere uygun davranışların sonuçları
 Bireyde etik davranışı etkileyen faktörler
6.hafta
 Etik dışı davranışların nedenleri ve sonuçları
 Etik teorileri

15.07.2024 www.istun.edu.tr 4
 SMY255 Mesleki Etik

7. hafta
 Etik sistemleri

8. hafta
 tıp etiği
 Tıp etiği ilkeleri

15.07.2024 www.istun.edu.tr 5
 SMY255 Mesleki Etik

9. hafta
 Sağlık hizmetlerinde meslek etiği ilkeleri
10. hafta
 Hasta hakları
11. hafta
 Hasta hakları ve etik ilişkisi

15.07.2024 www.istun.edu.tr 6
 SMY255 Mesleki Etik

12. hafta
 Sağlık kurum ve kuruluşlarında etik problemler
13. hafta
 Olgu tartışma
14. hafta
 Genel tekrar

15.07.2024 www.istun.edu.tr 7
 SMY255 Mesleki Etik

Etik Nedir?

15.07.2024 www.istun.edu.tr 8
 SMY255 Mesleki Etik

Etik, bireyin davranışlarını değerlendiren ilkeler veya ahlaki bir

klavuzdur. Evrensel nitelik taşıyan öznel olmayan ilkelerdir.
Kısaca, ahlak felsefesidir.

Ahlak ise, içinde bulunulan toplumun gelenek ve

göreneklerinden etkilenen, yine toplumun kültürel ve dini
standartlarına göre oluşturulmuş, adil ve düzenli davranış
oluşturma hedefinde olan değerler sistemidir. Özneldir.

15.07.2024 www.istun.edu.tr 9
 SMY255 Mesleki Etik

Meslek etiği, meslek üyelerinin mesleki uygulamalar esnasında

uyması zorunlu olan kurallardır.
Meslek etiğinin işlevi, eğer meslekte ilkelere, kurallara uymayan
bireyler varsa, onları elemeye yarar. Mesleğin gelişmesiyle
ilgili idealleri düzenleyen kurallar bütününü ifade eder.
Meslek etiği ilkeleri ne işe yarar?
 Mesleği yaparken doğru davranışın ne olduğu konusunda
bireyleri bilgilendirir.
 Mesleğin saygınlığını korumak için bir denetim mekanizması
görevi görür.

15.07.2024 www.istun.edu.tr 1
 SMY255 Mesleki Etik

Sağlık Hizmetlerinde Etik

 Sağlık hizmetleri, doğası gereği ETİK zemine diğer alanlardan

daha çok ihtiyaç duymaktadır.
 Üzerinde işlem yapılan varlık insandır ve yapılan işlemler
yaşam ile ölüm arasındaki çizgide cereyan etmektedir.
 Sağlık personelleri, sağlık hizmetleri sunumu esnasında birçok
farklı durumla karşılaşmaktadır. Bu durumları değerlendirerek
en doğru kararı vermesi ve bu değerlendirme esnasında etik
kurallardan faydalanması gerekmektedir (Özmen, 2020, s.1).

15.07.2024 www.istun.edu.tr 1
 SMY255 Mesleki Etik

Sağlık Hizmetlerinde Etik

 Bu bağlamda meslek etiği, sağlık hizmetlerinde başta hekimler

olmak üzere bütün çalışanların birbirleriyle, hastalarla, hasta
yakınlarıyla ve çalıştıkları kurumla iletişim şekillerini
düzenlemektedir.
 Buna ek olarak iş süreçlerinde karşılaşılabilecek sorunların;
çalışan, hasta ve kurum açısından en doğru şekilde çözüme
kavuşturulması için de bir çerçeve oluşturmaktadır (Özmen,
2020, s.1).

15.07.2024 www.istun.edu.tr 1
15.07.2024 www.istun.edu.tr 1
 SMY255 Mesleki Etik

Sağlık hizmetlerinde etik konusuna girmeden önce genel olarak

etik, ahlak ve ikisi arasındaki farklar, bu iki kavramın temelleri,
etik ilkeler ve ahlak teorilerinden ayrıntılı olarak söz etmek
gerekmektedir.

15.07.2024 www.istun.edu.tr 1
 SMY255 Mesleki Etik

Etik
 Etik; insan tutum ve davranışlarının iyi-kötü, doğru-yanlış
açısından değerlendirilmesidir.
 Etik; karar vermeye dayalı, bireylerin vicdan muhasebesi
yaparak sadece kendileri için değil, aynı zamanda sosyal bir
varlık olmalarından dolayı içinde bulundukları topluluğa zarar
vermeyecek nitelikte uyguladıkları eylemler topluluğunun
şekillenmesi için yol gösterir (Bahar, 2014, s.2).
 Etiğin temel işlevi, ortak yaşamı kuracak uyumlu davranışlara
yol göstermektir (Bahar, 2014, s.7).

15.07.2024 www.istun.edu.tr 1
 SMY255 Mesleki Etik

Etik
 Etik, doğru ve yanlış, gerçek veya yalan, adil veya haksız,
uygun veya uygunsuz olarak değerlendirilen ve doğru olan
şeyin etik; yanlış olan şeyin etik dışı görüldüğü ahlak
prensipleri veya değerler setidir.
 Bu değerler seti, bireylerin davranışlarının ve toplumsal
yaşamdaki ilişkilerinin temel düzenleyicileridir (Bahar, 2014, s.
2).

15.07.2024 www.istun.edu.tr 1
 SMY255 Mesleki Etik

Etiğin kökeni,
 Etik, ilk defa M.Ö. 4. yy. da Aristotales tarafından
kavramlaştırılarak ve kuramsal felsefeden ayrılarak ayrı bir
felsefe disiplini haline getirilmiştir.
 Aristotales; iyi, erdem, özgürlük, mutluluk gibi sözcüklere
kavram kazandırdığı için etiğin kurucusu kabul edilir (Bezirci ve
Konuşkan Bayraktar, 2017, s.25).

15.07.2024 www.istun.edu.tr 1
 SMY255 Mesleki Etik

Ahlak
 Ahlak kuralları koşullara göre değişebilir, esnek bir yapıya
sahiptir. Belirli zamanlarda, belirli toplumlara göre
oluşabilmekte ve bölgelere göre farklılık gösterebilmektedir
(Kutlu, 2020, s.9).
 Örneğin, “insanlar arası ayrım yapmamak”, “verilen sözü
tutmak”, “iyilik yapmak” gibi yüksek değerler evrenseldir ve
çağdan çağa ya da toplumdan topluma değişmezler.
 Ancak, maddi ve manevi kültür kalıplarına bağlı olan alışılan
değerler çağdan çağa veya toplumdan topluma değişiklik
gösterebilir. Örneğin, “büyüklerin karşısında saygılı oturmak”
sadece ulusumuza aittir ve toplumdan topluma farklılık
gösterebilmektedir.

15.07.2024 www.istun.edu.tr 1
 SMY255 Mesleki Etik

Etik ve Ahlak Kavramları Arasındaki Farklar

 Etik ile ahlak sözcükleri hem batı dillerinde hem de Türkçe’ de
birbirlerinin yerine geçebilen terimler olarak algılanmaktadır.
 Oysa birçok felsefeci, etik ve ahlakı özdeş algılamanın yanlış
olduğunu düşünmektedir.
 Bu bağlamda, “etik” sözcüğünün anlamı “ahlak”a göre çok
daha geniştir ve ahlakın kapsama alanı dışında kalan pek çok
ilke, tutum ve davranışı da içermektedir (Bezirci ve Konuşkan
Bayraktar, 2017, s.19).

15.07.2024 www.istun.edu.tr 1
 SMY255 Mesleki Etik

Etik ve Ahlak Kavramları Arasındaki Farklar

 Etik, ahlakın ne olduğunu, ahlaki davranışın nasıl oluştuğunu,
insan davranışlarının altında yatan nedenleri, iyi ve kötü
eylemlerin temel nedenlerini inceler.
 Ahlakı genel olarak ele alır ve ahlaklı olmanın ne anlama
geldiğini tanımlamaya çalışır.
 Ahlakın yapısını, özünü ve doğasını felsefi açıdan inceleyen
etik, var olduğu kabul edilen temel değer ve ilkeler üzerinde
durur.
 İnsan için neyin iyi, neyin kötü olduğunu tespit etmeye çalışır.

15.07.2024 www.istun.edu.tr 2
 SMY255 Mesleki Etik

Etik ve Ahlak Kavramları Arasındaki Farklar

 Etik, iyi ve kötü eylemleri belirleyerek insanın nasıl yaşaması
gerektiğini ve amacını ortaya koyan sistematik görüşler
geliştirir.
 İnsanı insan yapacak erdemli davranışları belirlemek ve
insanın gelecekteki davranışları için belli kurallar önermek
etiğin önde gelen amaçlarındandır.
 Özetle etik, insan davranışları üzerine yapılan felsefi etkinliktir
(Kutlu, 2020, s.3).

15.07.2024 www.istun.edu.tr 2
 Konu Başlığı

 Kaynaklar/Referanslar
 Bahar, E. (2014). Meslek etiği. Ankara: Detay Yayıncılık.
 Bezirci, M., & Konuşkan Bayraktar, M. (2017). Etik ilkeler ve etik eğitimi.
Konya: Çizgi Kitabevi.
 Kutlu, H. A. (2020). Meslek Etiği. Ankara: Nobel Yayıncılık.
 Özmen, S. (2020). Sağlıkta etik (güncel konular ve yaklaşımlar). Ankara:
Nobel Yayıncılık.

15.07.2024 www.istun.edu.tr 2
TEŞEKKÜRLER

Dr.Öğr.Üyesi Büşra Ceyhan

Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu
Tıbbi Laboratuvar Teknikleri
Güz dönemi
18.10.2021