MESLEKİ ETİK - 4.ders 2.bölüm

SMY 255 MESLEKİ ETİK
Dr.Öğr.Üyesi Büşra CEYHAN

SMY255 Mesleki Etik
4. hafta- 08 Kasım 2021 Pazartesi

 Etik Toplum İlişkisi
 İş Etiği
 Çalışma etiği
 Mesleki etik
15.07.2024 www.istun.edu.tr 2
SMY255 Mesleki Etik
Etik-Toplum İlişkisi
 Etik davranışların temel yapısını aile oluşturur.
 Zira birey ailede yetişmekte ve öğrenim hayatına
ailenin bir parçası olarak başlamaktadır.
 Bireyin ailede öğrendiği etik kurallar ile teorik olarak
toplumsal öğretideki etik kurallar örtüşmelidir.
SMY255 Mesleki Etik
 Bireyin aile içerisinde öğrenmeye başladığı en basit
adab-ı muaşeret kuralları dahi toplumdaki değer,
kültür ve normlar ile de desteklenir nitelikte
olmalıdır.
SMY255 Mesleki Etik
 Aile, özellikle anne baba, bu bilinçle dünyaya çocuk
getirmeli; dünyaya gelen her çocukla özel olarak
ilgilenmeli, çocuk ve bebek olduğu için dikkate değer
bulmamaktan şiddetle kaçınılarak küçük yetişkinler
gibi değerlendirilerek bebek ve çocuğa her konuda
örnek olunmalıdır.
SMY255 Mesleki Etik
 Yaşayarak, yaşatarak, örnek olarak eğitmenin sözden
çok daha fazla etki edeceği unutulmamalıdır. Her
bebek gelecekte toplumun bir ferdi olacağından
sağlıklı karakter ile yetişen her çocuk etik iklimin
erdemli bir sosyal mekanizmanın parçası olacaktır.
SMY255 Mesleki Etik
İş Ahlakı (İş Etiği-Businessethics)

 İş Ahlakı ile iş etiği kavramları çoğu zaman birbiri
yerine kullanılmaktadır.
 İş etiği; iş dünyasındaki tutum ve davranışları
yönlendiren, iş dünyasındaki kişilere bu tutum ve
davranışlar konusunda rehberlik eden ahlaki standart
ve prensiplerin toplamıdır.
 İş etiğini çalışma etiği ve mesleki etik olmak üzere iki
başlıkta incelemekteyiz.
SMY255 Mesleki Etik
1. Çalışma etiği
 Toplumdaki bireylerin işe ve çalışmaya karşı sahip
oldukları tutum ve davranışların tamamıdır.
 Çalışma ahlakı toplumdan topluma farklılık
gösterebileceği gibi aynı toplumun farklı kesimlerinde
de değişkenlik gösterebilir.
SMY255 Mesleki Etik
 Bazı toplumlar çalışkanlığa ve işe yararlılığa oldukça
fazla önem verirken bazı toplumlar genel olarak işten
kaçan tembellik gösteren çalışma ahlakına sahiptirler.
 Ailesel olarak genellikle aynı tip çalışma ahlakına
sahip bireyler yetiştirilse de eğitim sayesinde çalışma
ahlakı iyileştirilip düzeltilebilir.
SMY255 Mesleki Etik
 Çalışma ahlakına riayet edilmediğinde etik iklimin
bozulması da kaçınılmazdır.
 Dolayısı ile herkesin etik davranmasının yolu kurumda
ve toplumda çalışma ahlakı ilkelerine riayet etmekten
geçmektedir.
SMY255 Mesleki Etik
 Toplumda çoğunluğun sergilediği davranışlar
doğruluğuna ve yanlışlığına bakılmaksızın zamanla
genel geçerli kurallar haline dönüşmektedir.
 Örneğin mesainin sabah sekizde başladığı bir iş
yerinde çoğunluğun dokuzda gelmesi, mesai saatine
riayet eden azınlığın da zamanla o saatlerde gelmeye
başlamasına neden olabilir.
SMY255 Mesleki Etik
2. Mesleki Etik
 Bir mesleği icra ederken uyulması gereken kurallar
bütünü ve meslek mensuplarının izlemesi gereken
etik ilkelerdir.
 Belirli bir meslek grubunun o mesleğe ilişkin olarak
meydana getirdiği ve koruduğu ilke, kural ve
standartlar bütünüdür.
SMY255 Mesleki Etik
2. Mesleki Etik
 Meslek etiği, meslek üyelerini, meslek adına
profesyonellerin doğru olduğunu savunduğu
davranışlara zorlar, idealleri korur, kişisel irade ve
tercih kullanımının belirli çizgilerin ötesine
geçmemesini sağlar.
SMY255 Mesleki Etik
2. Mesleki Etik
 Tıp, hukuk, muhasebe ve mühendislik gibi
uygulamalarda davranış kurallarının tanımlandığı
“etik kuralları” belgeleri bu mesleklerin örgütleri
tarafından hazırlanır ve yönetim/davranış
standartlarını belirler.
 Yazılı olmasalar bile profesyonel etik kuralları
herkesten beklenir.
SMY255 Mesleki Etik
SMY255 Mesleki Etik
2. Mesleki Etik
Bu kurallar ana hatlarıyla;
 Tarafsızlık, objektiflik
 Açıklık, şeffaflık
 Sır tutma, gizlilik
 Özenle çalışma, ihmalkarlık göstermeme
 Profesyonel sorumluluklara bağlılık
 Potansiyel veya aleni çıkar sağlama pozisyonundan
kaçınmadır.
SMY255 Mesleki Etik
2. Mesleki Etik
Mesleki etiğin bir diğer tanımı ise şu şekilde
yapılabilir;
 Mesleki davranışla ilgili neyin doğru neyin yanlış,
neyin haklı neyin haksız olduğu hakkında inançlara
dayalı ilkeler ve kurallar topluluğudur.
SMY255 Mesleki Etik
2. Mesleki Etik
 Meslek etiği kavramı iş yaşamıyla ilgili iyi-kötü, doğru
yanlış ve haklı haksız uygulamaların incelenmesini
kapsamaktadır.
 Bu noktada meslek etiğinin amacı, iş dünyası
çalışanlarının mal ve hizmet üretimi sırasında toplum
güvenini sağlayan davranış kurallarıyla
yönlendirilmesini ve yönetilmesini sağlamaktır.
SMY255 Mesleki Etik
2. Mesleki Etik
 Meslek etiğiyle ilgili olan değerlerin bir kısmı vicdani
kanaatlere dayanırken, bir kısmı da o işin bağlı
bulunduğu oda, dernek, cemiyet, birlik vb.
organizasyonlar tarafından düzenlenmiş yazılı
kurallara dayanmaktadır.
SMY255 Mesleki Etik
2. Mesleki Etik
 En üst seviyede ise yasalaşmış kurallar yer almaktadır.
 Bu değerlerin ihmal veya ihlali durumunda yasal
müeyyideler daha ağır olabilirken, mesleki örgütlerin
yaptırımları nispeten daha hafif olabilir.
SMY255 Mesleki Etik
2. Mesleki Etik
 Mesleki etik kısaca, insanların çeşitli meslekleri
uygularken uymak zorunda oldukları davranış
kurallarıdır.
 Her meslek sahibi az ya da çok belirgin ya da yazılı
olan bu meslek kurallarını uygulamak zorundadır.
 Mesleki etiğin en önemli özelliği, meslekle ilgili
davranış kurallarının dünyanın neresinde olursa olsun
geçerli olmasıdır.
SMY255 Mesleki Etik
2. Mesleki Etik
 Aynı meslek mensuplarının, birbirleriyle veya
müşterileriyle ilişkilerinde belirli davranış kalıplarına
uymaları meslek etiğinin gereğidir.
 Meslek etiğine aykırı davranan, ilke ve kuralları
çiğneyen meslek mensupları yalnız kendi itibarlarına
değil, mesleğin itibarına da zarar verirler.
SMY255 Mesleki Etik
2. Mesleki Etik
 Herhangi bir mesleğin yürütülmesinde meslek
mensuplarının meslek etiğine bağlı davranmaları,
mesleğin toplum içinde saygı ve güven
kazanmasında önemli rol oynar.
SMY255 Mesleki Etik
Meslek etiği neden gereklidir?

 Hangi meslek olursa olsun doğrudan veya dolaylı
olarak etkilediği insanlar veya en azından çevre
vardır.
 Etki alanında insanlar bulunan bir uğraşının etik veya
ahlaki değerlerden kopuk olması düşünülemez.
 O halde insan veya doğayı etkileyen her uğraşının
ahlaki normlara veya ahlaki davranış biçimlerine
ihtiyacı vardır.
SMY255 Mesleki Etik

 Birçok meslek grubunda bu davranış biçimleri yazılı
hale getirilerek kodlara dönüştürülmüştür.
 Birçok meslek grubunda ise ahlaki davranış şekilleri
genel teamüle dönüşmüş ancak yazılı hale
getirilmemiştir.
SMY255 Mesleki Etik

 Birçok meslek grubu, mesleki uygulamaları
düzenlemek amacıyla kendisi için yazılı mesleki
davranış kuralları geliştirmiştir.
 Bu davranış kuralları birbirinden farklı olmasına
rağmen, meslek etiği ile ilgili geliştirilen davranış
kurallarında şu ortak özellikler gözlemlenmektedir;
SMY255 Mesleki Etik

 Meslek üyelerinden beklenen, yasaların öngördüğü
düzeyin de üzerinde bir davranış içinde bulunmaları
ve bu yüksek davranış düzeyini her zaman için
korumalarıdır.
SMY255 Mesleki Etik

 Etik kuralları dürüst davranmayı teşvik edici ve
kamuoyunda olumlu bir imaj yaratmayı sağlayacak
biçimde tasarlanmalıdır.
 Meslekler etik standartlarına uygun düşmeyen
davranışları yasaklamaktadır.
SMY255 Mesleki Etik
Mesleki etik ilkeler;

Genel kabul görmüş etik ilkelerin ana temalarını
içeren mesleki etik ilkeler, her mesleğin kendine özgü
yapısı nedeni ile özelde bazı farklı ilkeleri de
içermektedir.
 Mesleki etik ilkeleri aşağıdaki başlıklar altında
incelemek mümkündür;
SMY255 Mesleki Etik
 Adalet: Temelinde eşit toplumsal şartlar ve imkanlar

dahilinde tüm insanların özgürce, çok yönlü
gelişmesi, eşit hak ve sorumluluğun paylaşılmasıdır.
 Eşitlik; Eşit muamele görme ilkesine dayanır.
 Dürüstlük ve doğruluk; Etik davranış, başkaları ile
ilişkilerde dürüst ve doğru olmayı gerektirir.
SMY255 Mesleki Etik
 Tarafsızlık; Tarafsızlık, duygusallıktan uzak, objektif

değerlendirmenin hakim olduğu bir ilkedir.
 Sorumluluk; Belirli bir görevin istenilen nitelik ve
nicelikte yerine getirilmesi duygusunu ifade eder.
SMY255 Mesleki Etik
 İnsan hakları; İnsanın insan olma özelliği nedeniyle

sahip olduğu, dokunulamaz, devredilemez ve
vazgeçilemez nitelikte, kişiliğe bağlı haklarını ifade
eder.
 Hümanizm; İnsancıl olma ve insancıl davranma
çabasıdır.
 Sevgi; İnsanın başkalarına olan iyi duygularını temsil
eder.
 Bağlılık; Aidiyet duygusunun bir etki olarak
tanımlanabilir.
SMY255 Mesleki Etik
 Hukukun üstünlüğü; Hukukun üstün kılınması iş

ortamında da eşitliğin, güvenin ve aidiyet
duygusunun artmasına neden olur.
 Hoşgörü; Hoşgörülü olmak, kişinin gelişmişlik ve
kültür düzeyiyle yakından ilgilidir.
 Saygı; bir insanı, bir kişi olarak olduğu gibi görmek,
onun kişiliğini ve biricikliğini fark etmek demektir.
SMY255 Mesleki Etik
 Tutumluluk; bağlı olduğu birimin insan ve madde

kaynaklarını en verimli şekilde kullanmakla
gerçekleşir.
 Olumlu insan ilişkileri; başarı ya da başarısızlıkta
belirleyici rol oynayabilir.
 Demokrasi; yöneticilerin demokratik kültüre sahip
olmaları sadece kendi nitelikleri açısından değil aynı
zamanda çalışanların güveni ve mutluluğu açısından
önemlidir.
 Açıklık; karşılıklı şeffaf bir iletişimi gerektirir.
SMY255 Mesleki Etik
 Hak ve özgürlükler; Özgürlük kavramı, bireyin bir şeyi

yapma ya da yapmama serbestliğidir. Hak kavramı ise
özgürlükten daha geniş bir anlam taşır. Bu terim
yanlıca serbest olmayı değil, bunun yanı sıra
devletten ya da toplumdan bazı istemlerde
bulunmayı içerir.
SMY255 Mesleki Etik
 Emeğin hakkını verme; emek, iş görenin kazanç

sağlamak için sarf ettiği beden veya beyin gücüdür. İş
görenin emeğinin hakkı, örgütün yapacağı ödeme ile
verilir. Bu ödeme, hakkaniyete dayalı olarak emeğin
karşılığı olmalıdır.
SMY255 Mesleki Etik
 Yasa dışı emirlere karşı direnme; Yasalarda da açıkça

belirtilmesine karşın, kamu görevlilerinin zaman
zaman yasa dışı ancak üstler tarafından yerine
getirilmesi istenilen emirlerle karşı karşıya
kalmaktadır.
SMY255 Mesleki Etik
 Bu emirlere karşı çıkıldığında genellikle yönetici ile

ilişkinin bozulacağı hatta işinden olacağı endişesi
taşıyan çalışan kendini çaresiz hissedebilir. Ancak tüm
çalışanlarda ortak bir direnç söz konusu olursa her bir
birey korkmadan yasa dışı emirlere direnebilir.
SMY255 Mesleki Etik
İş hayatında yazılı ya da yazılı olmayan birtakım etik

kurallar vardır. Bu nedenle çalışma ortamında etik
değerleri hakim kılabilmek için yapılması gerekenleri
aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;
 Etik değerlere bağlı kalmaya kararlı olmak
 Davranışlarla örnek olmak
 Etiğe uygun davranışları yerleştirme sorumluluğunu almak
 Kurumun etik ilkelerini belirlemek
 Etik değerleri açıkça belirtmek
 Çalışanları eğitmek
 Açık iletişimi desteklemek
 Tutarlı olmak
SMY255 Mesleki Etik
Meslek etiği veya mesleki davranış ilkelerinden

beklenen sonuçları ana hatlarıyla aşağıdaki gibi
sıralayabiliriz;
 Üyelerin topluma, hizmet sunduğu kişilere, mesleğe,
meslektaşa karşı dürüst ve adil davranması
 Neyin ahlaki neyin doğru olduğuna karar vermede
kolaylık sağlamak
 Üyelerin yanlış davranışlarını önlemek
SMY255 Mesleki Etik
 Üyelerin toplumda yaygınlaşan yolsuzluklardan uzak

durmalarını sağlamak
 Meslek yaşamını ilkelere bağlı kalarak sürdüren
üyeleri desteklemek
 Bu uygulamaların yaratacağı olumlu sonuçların
giderek toplumda ahlakın egemen kılınmasına katkı
sağlaması beklenmektedir.
Konu Başlığı
 Kaynaklar/Referanslar
 Bezirci, M., Konuşkan Bayraktar, M.,(2017). Etik ilkeler ve Etik Eğitimi.
Konya: Çizgi Yayınları.
 Özmen, S. (2020). Sağlıkta Etik. Ankara: Nobel Yayıncılık.
TEŞEKKÜRLER
Dr.Öğr.Üyesi Büşra Ceyhan

MESLEKİ ETİK - 4.ders 2.bölüm

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

MESLEKİ ETİK - 4.ders 2.bölüm

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

MESLEKİ ETİK - 4.ders 2.bölüm

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SMY 255 MESLEKİ ETİK

Dr.Öğr.Üyesi Büşra CEYHAN

4. hafta- 08 Kasım 2021 Pazartesi

İş Ahlakı (İş Etiği-Businessethics)

Meslek etiği neden gereklidir?

Meslek etiği neden gereklidir?

Meslek etiği neden gereklidir?

Meslek etiği neden gereklidir?

Meslek etiği neden gereklidir?

Mesleki etik ilkeler;

 Adalet: Temelinde eşit toplumsal şartlar ve imkanlar

 Tarafsızlık; Tarafsızlık, duygusallıktan uzak, objektif

 İnsan hakları; İnsanın insan olma özelliği nedeniyle

 Hukukun üstünlüğü; Hukukun üstün kılınması iş

 Tutumluluk; bağlı olduğu birimin insan ve madde

 Hak ve özgürlükler; Özgürlük kavramı, bireyin bir şeyi

 Emeğin hakkını verme; emek, iş görenin kazanç

 Yasa dışı emirlere karşı direnme; Yasalarda da açıkça

 Bu emirlere karşı çıkıldığında genellikle yönetici ile

İş hayatında yazılı ya da yazılı olmayan birtakım etik

Meslek etiği veya mesleki davranış ilkelerinden

 Üyelerin toplumda yaygınlaşan yolsuzluklardan uzak

Dr.Öğr.Üyesi Büşra Ceyhan

You might also like