Professional Documents
Culture Documents
Chuong 2 - Ly thuyet ve TMQT _ DTQT
Chuong 2 - Ly thuyet ve TMQT _ DTQT
Chuong 2 - Ly thuyet ve TMQT _ DTQT
Giöõa theá kyû 15, 16, 17 vaø keát thuùc vaøo theá kyû 18
Tö töôûng chính
Phaùt trieån kinh teá laø gia taêng khoái löôïng tieàn teä
Phaûi phaùt trieån ngoaïi thöông, ñaëc bieät laø xuaát sieâu,
trao ñoåi khoâng ngang giaù
Nhaø nöôùc ñieàu tieát hoaït ñoäng ngoaïi thöông
Öu ñieåm
Taàm quan troïng cuûa thöông maïi quoác teá
Vai troø Nhaø nöôùc trong vieäc ñieàu tieát ngoaïi thöông
Nhöôïc ñieåm
Ñôn giaûn, chöa giaûi thích ñöôïc caùc hieän töôïng kinh
teá
3
1.2. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI
Taùc giaû - Adam Smith (1723 - 1790), ngöôøi Anh, taùc phaåm
“Nghieân cöùu veà baûn chaát vaø nguyeân nhaân giaøu coù cuûa
caùc quoác gia” (1776)
Tö töôûng chính
Thöông maïi quoác teá thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån
Nguoàn goác giaøu coù cuûa nöôùc Anh laø coâng nghieäp
Caùc nöôùc neân chuyeân moân hoùa nhöõng ngaønh coù lôïi
theá tuyeät ñoái
Xuaát khaåu saûn phaåm coù lôïi theá tuyeät ñoái vaø nhaäp
khaåu saûn phaåm khoâng coù lôïi theá tuyeät ñoái
4
1.2. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI (tt)
Minh hoïa
Saûn phaåm Myõ Anh
Luùa mì (giaï/giôø) 6 1
Vaûi (meùt/giôø) 4 5
Öu ñieåm
Coâng cuï phaùt trieån lyù thuyeát kinh teá
Lôïi theá tuyeät ñoái, phaân coâng lao ñoäng
Nhöôïc ñieåm
Khoâng giaûi thích hieän töôïng: Moät nöôùc
coù lôïi theá tuyeät ñoái moïi saûn phaåm vaø
moät nöôùc khoâng coù lôïi theá tuyeät ñoái
naøo caû, lieäu thöông maïi quoác teá coù xaûy
ra giöõa 2 nöôùc naøy khoâng? 6
1.3. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ SO SAÙNH
Taùc giaû - David Ricardo (1772 - 1823), nhaø
kinh teá hoïa ngöôøi Anh (goác Do Thaùi), taùc
phaåm “Nhöõng nguyeân lyù kinh teá chính trò
vaø thueá” (1817)
Tö töôûng chính
Moïi nöôùc luoân coù theå vaø raát coù lôïi khi
tham gia phaân coâng lao ñoäng vaø thöông
maïi quoác teá khi coù lôïi theá so saùnh
Lôïi theá so saùnh moät saûn phaåm laø khaû
naêng caïnh tranh cuûa moät quoác gia treân
theá giôùi 7
1.3. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ SO SAÙNH (tt)
E1 E 2
RCA =
EC EW
Minh hoïa
Saûn phaåm Myõ Anh
Luùa mì (giaï/giôø) 6 1
Vaûi (meùt/giôø) 4 2
Myõ coù lôïi theá tuyeät ñoái ôû caû 2 saûn phaåm, coøn Anh thì
khoâng
Tuy nhieân,
Myõ coù lôïi theá so saùnh veà luùa mì (6/1 > 4/2) Myõ
chuyeân moân hoùa saûn xuaát luùa mì
Anh coù lôïi theá so saùnh veà vaûi (2/4 > 1/6) Anh chuyeân
moân hoùa saûn xuaát vaûi
Myõ ñoåi 6 giaï luùa vôùi Anh ñeå laáy 6m vaûi
Myõ coù lôïi 2m vaûi, hay tieát kieäm ½ giôø
Anh coù lôïi 6m vaûi, hay tieát kieäm 3 giôø 9
1.3. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ SO SAÙNH (tt)
Öu ñieåm
Chuyeân moân hoùa
Lôïi theá so saùnh
Nhöôïc ñieåm
Khoâng tính cô caáu nhu caàu tieâu duøng moãi
nöôùc
Khoâng ñeà caäp chi phí vaän taûi, baûo hieåm
haøng hoùa vaø haøng raøo baûo hoä maäu dòch
Khoâng giaûi thích nguoàn goác lôïi theá so
saùnh
10
1.4. LYÙ THUYEÁT HECKSCHER - OHLIN
Taùc giaû - Eli Heckscher & Bertil Ohlin, nhaø
kinh teá hoïc Thuïy Ñieån, taùc phaåm “Thöông
maïi lieân khu vöïc vaø quoác teá” (1933)
Tö töôûng chính
Caùc yeáu toá saûn xuaát khaùc nhau giöõa
caùc quoác gia
Chuyeân moân hoùa nhöõng ngaønh söû duïng
yeáu toá saûn xuaát chi phí reû hôn, chaát
löôïng cao hôn
Cô sôû thöông maïi quoác teá laø lôïi theá
töông ñoái
11
1.4. LYÙ THUYEÁT HECKSCHER – OHLIN (tt)
TA WA
RCA = ÷
TX W
RCA (the Coefficient of Revealed Comparative Advantage) - heä soá bieåu thò
lôïi theá töông ñoái hay so saùnh
TA - Kim ngaïch xuaát khaåu saûn phaåm A cuûa nöôùc X (tính giaù FOB)
TX - Toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa nöôùc X trong 1 naêm
WA - Toång kim ngaïch xuaát khaåu saûn phaåm A cuûa theá giôùi T
W - Toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa theá giôùi trong 1 naêm
Neáu RCA 1: saûn phaåm khoâng coù lôïi theá so saùnh
Neáu 2,5 < RCA < 4,25: saûn phaåm coù lôïi theá so saùnh cao
Neáu RCA 4,25: saûn phaåm coù lôïi theá so saùnh raát cao
12
1.4. LYÙ THUYEÁT HECKSCHER – OHLIN (tt)
Saûn phaåm thaâm duïng lao ñoäng (labour intensive goods) -
Saûn phaåm caàn nhieàu ñôn vò lao ñoäng treân 1 ñôn vò tö baûn
Saûn phaåm thaâm duïng tö baûn (capital intensive goods) - Saûn
phaåm caàn nhieàu ñôn vò tö baûn treân 1 ñôn vò lao ñoäng
Quoác gia coù nguoàn lao ñoäng doài daøo chuyeân moân hoùa
saûn xuaát saûn phaåm coù tyû troïng lao ñoäng cao xuaát
khaåu haøng hoùa coù tyû troïng lao ñoäng cao ñoåi laïi haøng
hoùa coù tyû troïng tö baûn cao
Quoác gia coù nguoàn tö baûn doài daøo chuyeân moân hoùa
saûn xuaát saûn phaåm coù tyû troïng tö baûn cao xuaát khaåu
haøng hoùa coù tyû troïng tö baûn cao ñoåi laïi haøng hoùa coù tyû
troïng lao ñoäng cao
13
1.4. LYÙ THUYEÁT HECKSCHER – OHLIN (tt)
Öu ñieåm
Khuyeán khích thöông maïi quoác teá phaùt
trieån
Giaûi thích nguoàn goác hình thaønh lôïi theá
so saùnh
Nhöôïc ñieåm
Khoâng cho pheùp giaûi thích moïi hieän töôïng
thöông maïi quoác teá, ñaëc bieät khi:
Ñaûo ngöôïc nhu caàu
Caïnh tranh khoâng hoaøn haûo
Chi phí vaän taûi vaø baûo hieåm quaù lôùn
14
1.5. NGHÒCH LYÙ LEONTIEF
Taùc giaû - Wassily Leontief, thöû nghieäm moâ hình H - O (1951) ñeå
giaûi thích haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu vaøo Myõ (döõ kieän 1947)
Giaû thieát - Myõ coù lôïi theá töông ñoái veà saûn xuaát haøng hoùa
coù tyû troïng tö baûn cao, neân seõ xuaát khaåu haøng hoùa thaâm
duïng tö baûn (capital intensive goods) vaø nhaäp khaåu haøng hoùa
thaâm duïng lao ñoäng (labour intensive goods)
Keát quaû baát ngôø - Saûn phaåm xuaát khaåu töø caùc coâng ty Myõ
coù tyû troïng lao ñoäng cao hôn saûn phaåm nhaäp khaåu
Nghòch lyù - Myõ laø moät nöôùc coù nguoàn lao ñoäng doài daøo?
Nghieân cöùu, tranh luaän Phaân bieät lao ñoäng vaø tö baûn khaùc
nhau. Ví duï: lao ñoäng coù kyõ naêng vaø khoâng kyõ naêng
15
1.6. LYÙ THUYEÁT VEÀ SÖÏ TÖÔNG ÑOÀNG GIÖÕA CAÙC
QUOÁC GIA
Taùc giaû - Staffan Burenstam Linder, giaûi thích thöông
maïi theá giôùi thaäp nieân 60 vaø 70
Tieàn ñeà
Khi thu nhaäp taêng nhu caàu möùc phöùc taïp saûn
phaåm taêng
Caàn thieát am hieåu thò tröôøng trong nöôùc vaø
nöôùc ngoaøi nhu caàu caùc thò tröôøng töông
ñoàng
Tö töôûng chính
Thöông maïi phaùt trieån giöõa hai quoác gia coù möùc
thu nhaäp hay möùc ñoä coâng nghieäp hoùa xaáp xæ
Toàn taïi söï trao ñoåi saûn phaåm töông töï hoaëc coù
chuùt ít khaùc bieät 16
1.7. LYÙ THUYEÁT CHU KYØ SAÛN PHAÅM QUOÁC TEÁ
Öu ñieåm
Giaûi thích baûn chaát ñaàu tö nöôùc ngoaøi
Chuyeån nghieân cöùu töø quoác gia ñeán saûn
phaåm
Nhìn nhaän söï di chuyeån tö baûn, coâng
ngheä, thoâng tin,…
Nhöôïc ñieåm
Chæ phuø hôïp saûn phaåm coâng ngheä cao
19
1.8. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ CAÏNH TRANH TOAØN
CAÀU
Coâng ty taïo laäp lôïi theá caïnh tranh laâu daøi, baèng
Naém quyeàn sôû höõu saûn phaåm trí tueä
Ñaàu tö lónh vöïc R & D, nhaèm taän duïng öu theá thöôïng phong
(First-Mover Advantage)
Tieát kieäm chi phí nhôø taêng quy moâ saûn xuaát (Economies of
Scales) hoaëc ña daïng hoùa saûn phaåm (Economies of Scope)
Khai thaùc ñöôøng cong kinh nghieäm (Exploiting experience
curve)
20
1.9. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ CAÏNH TRANH QUOÁC GIA
– KIM CÖÔNG CUÛA PORTER
21
1.9. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ CAÏNH TRANH QUOÁC GIA
– KIM CÖÔNG CUÛA PORTER (tt)
4 yeáu toá taùc ñoäng ñeán naêng löïc caïnh tranh doanh
nghieäp
Nhöõng ñieàu kieän veà taøi nguyeân (Factor conditions),
2 loaïi
Caùc yeáu toá cô baûn (Basic factors) – taøi nguyeân,
khí haäu, vò trí vaø ñòa lyù
Caùc yeáu toá naâng cao (Advanced factors) – cô sôû
haï taàng thoâng tin, kyõ naêng lao ñoäng, bí quyeát
coâng ngheä, …
Nhöõng ñieàu kieän veà nhu caàu (Demand conditions)
Baûn chaát töï nhieân vaø tinh teá nhu caàu thò tröôøng
trong nöôùc
Kích côõ vaø möùc phaùt trieån nhu caàu taïi moät
nöôùc
22
1.9. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ CAÏNH TRANH QUOÁC GIA
– KIM CÖÔNG CUÛA PORTER (tt)
25
1.9. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ CAÏNH TRANH QUOÁC GIA
– KIM CÖÔNG CUÛA PORTER (tt)
Chieán löôïc,
Chính caáu truùc xí
phuû nghieäp &
caïnh tranh
Nhöõng
ñieàu kieän
Nhöõng ñieàu nhu caàu
kieän veà taøi thò tröôøng
nguyeân
Nhöõng
ngaønh CN
hoã trôï & Vaä
lieân quan n
ruûi
26
2. LYÙ THUYEÁT ÑAÀU TÖ QUOÁC TEÁ
27
2.1. LYÙ THUYEÁT CHU KYØ SAÛN PHAÅM
Giôùi thieäu saûn phaåm môùi, caàn voán, lao ñoäng kyõ
naêng
Saûn phaåm tröôûng thaønh vaø ñöôïc moïi ngöôøi chaáp
nhaän, noù ñöôïc tieâu chuaån hoùa
Sau ñoù ñöôïc saûn xuaát haøng loaït, söû duïng lao ñoäng
ít kyõ naêng
Lôïi theá töông ñoái trong saûn phaåm ñöôïc chuyeån töø
nöôùc phaùt trieån sang nöôùc ñang phaùt trieån
Ñaàu tö xuaát hieän khi caùc doanh nghieäp chuyeån cô
sôû saûn xuaát sang nöôùc keùm phaùt trieån hôn ñeå taän
duïng lao ñoäng vaø taøi nguyeân reû
28
2.2. LYÙ THUYEÁT NOÄI BOÄ HOÙA
Chi phí giao dòch – chi phí thöông löôïng, giaùm saùt, vaø
ñoác thuùc caùc beân ñoái taùc thöïc hieän hôïp ñoàng
quaù lôùn, lôùn hôn chi phí thaønh laäp vaø ñieàu haønh
chi nhaùnh coâng ty
Löïa choïn phöông aùn kinh doanh hieäu quaû vaø kinh
teá
Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) laø phöông aùn
ñöôïc löïa choïn nhaèm giaûm thieåu chi phí kinh doanh
vaø naâng cao naêng löïc caïnh tranh
29
2.3. LYÙ THUYEÁT CHIEÁT TRUNG CUÛA DUNNING
FDI ñöôïc thöïc hieän hieäu quaû khi 3 ñieàu kieän sau
ñöôïc thoûa maõn:
Lôïi theá quyeàn sôû höõu (Ownership Advantages) –
coâng ngheä ñoäc quyeàn, tính kinh teá nhôø quy moâ, kyõ
naêng quaûn lyù, uy tín,…
Lôïi theá ñòa ñieåm (Location Advantages) – ñòa ñieåm
coù öu theá taøi nguyeân, chi phí lao ñoäng, thueá, chi phí
vaän taûi,…
Lôïi theá noäi boä hoùa (Internalization Advantages) – chi
phí giao dòch thoâng qua FDI thaáp hôn caùc hoaït ñoäng
xuaát khaåu, hôïp ñoàng ñaëc quyeàn,...…
30
3. NHÖÕNG NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN FDI
31
3. NHÖÕNG NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN
FDI (tt)
33