Chương 4_ Tổng Cầu Và Chính Sách Tài Khóa (2)

KINH TẾ VĨ MÔ
V1.2024 1 phenikaa-uni.edu.vn
CHƯƠNG 4
TỔNG CẦU VÀ CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA
MỤC TIÊU
Hiểu đặc điểm của các yếu tố cấu Phân loại chính sách tài khóa, các công cụ của
1 thành tổng cầu trong mô hình kinh tế 3 chính sách tài khóa và cơ chế điều hành chính
mở. sách tài khóa trong nền kinh tế.
Hiểu sự thay đổi của sản lượng cân Hiểu được khái niệm thâm hụt ngân sách, mối
2 bằng trong nền kinh tế mở do thay đổi 4 quan hệ giữa chính sách tài khóa và thâm hụt
của các yếu tố cấu thành nên tổng ngân sách và các biện pháp tài trợ.
cầu.
TÀI LIỆU HỌC TẬP
TT Tên tài liệu Chương
470-480
[1] N Gregory Mankiw (2022), Kinh tế học vĩ mô, NXB Hồng Đức
Vũ Kim Dũng, Nguyễn Văn Công (2018), Kinh tế học tập 2, NXB Đại 192-230
[2]
học Kinh tế quốc dân
Nguyễn Như Ý, Trần Thị Bích Dung (2023), Kinh tế vĩ mô, NXB Kinh
[3] 94-116
tế Thành phố Hồ Chí Minh
Nguyễn Như Ý, Trần Thị Bích Dung, Trần Bá Thọ, Lâm Mạnh Hà
[4] (2023), Tóm tắt-Bài tập-Trắc nghiệm Kinh tế vĩ mô, NXB Kinh tế Thành 139-167
phố Hồ Chí Minh
CẤU TRÚC NỘI DUNG
Tổng cầu, sản lượng cân bằng và số Chính sách tài khóa và ngân sách
4.1 4.2.2
nhân chi tiêu trong nền kinh tế mở chính phủ
Chính sách tài khóa và tác động đến

4.2 nền kinh tế
4.2.3
Cơ chế tự ổn định của chính sách tài khóa
4.2.1 Mục tiêu và nguyên tắc hoạch

định
Tổng cầu và sản lượng cân bằng trong nền kinh tế mở
Khái niệm: Nền kinh tế mở là nền kinh tế có đầy đủ 4 tác nhân tham gia là
hộ gia đình, doanh nghiệp, chính phủ và tác nhân nước ngoài.
(C )
ù n g
d I)
T iê u ut ư (
01 Đầ
02 ( G )
h p hủ at )
c hí n M is
= X-
h
on t
u ati
i tiê ( N X Pres
ent
h ng
nt
Poi
C ò wer
03 r o
ẩu rn P .
ode esigned
ất kh a m
Get tifully d
4 Xu
u
be a
0 4 0
Các yếu tố tác động đến C
Thu nhập quốc dân
Của cải hay tài sản
Tập quán, tâm lý, thị hiếu tiêu dùng…
Các chính sách kinh tế vĩ mô
Hàm tiêu dùng trong nền kinh tế mở
C = C0 + MPC.Yd = C0 + MPC.(Y-T)
Hàm thuế: T = T0 + t.Y
Vậy: C = C0 + MPC.(Y - T0 - t.Y)
Hay C = C0 – MPC.T0+ MPC.(1 – t).Y
Hàm đầu tư trong nền kinh tế mở
I = I0 + MPI. Y
Trong đó: I0 là đầu tư tự định
MPI: Xu hướng đầu tư cận biên
Y: Thu nhập quốc dân
Trong đó MPI = ΔI/ΔY
Chi tiêu chính phủ
G = G0
Xuất khẩu
Xuất khẩu phản ánh giá trị hàng hóa

và dịch vụ trong nước mà người
nước ngoài dự kiến mua.
Các yếu tố ảnh hưởng
-Tỷ giá hối đoái

-Chính sách thương mại quốc tế của các
quốc gia
-Thu nhập của quốc gia nhập khẩu
-Tỷ số giá trong nước so với giá nước
ngoài
-Các yếu tố khác
Hàm xuất khẩu
X = X0
Xuất khẩu không phụ thuộc vào thu nhập quốc
nội.
X = X0
O Y
Hàm nhập khẩu
M = M0+MPM .Y
MPM: Xu hướng nhập khẩu biên
M
MPM  : möùcthay ñoåicuûaM khi Y thay ñoåi1 ñôn vò
Y
Các yếu tố ảnh hưởng
-Tỷ giá hối đoái

-Chính sách thương mại quốc tế của các
quốc gia
-Thu nhập quốc nội
-Tỷ số giá trong nước so với giá nước
ngoài
-Các yếu tố khác
Cán cân thương mại
Cán cân thương mại là chênh lệch giữa giá

trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu.
- Thặng dư (xuất siêu):
X–M>0
- Thâm hụt (nhập siêu):
X–M<0
- Cân bằng:
X–M=0
Thực tế kinh tế Việt Nam
• Trong 5 năm 2018 – 2022, tốc độ tăng kim ngạch xuất, nhập khẩu bình quân của Việt
Nam đạt 11,3%/năm
• Năm 2023, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa giảm 6,6% so với năm trước,
trong đó xuất khẩu giảm 4,4%; nhập khẩu giảm 8,9%. Cán cân thương mại tiếp tục
ghi nhận xuất siêu năm thứ 8 liên tiếp.
• Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 96,8 tỷ
USD. Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước
đạt 111,6 tỷ USD.
Tổng cầu trong nền kinh tế mở
AD = C + I + G + X - M
Trong đó:
C = C0 + MPC.Yd
T = T0 + t.Y => C = C0 – MPC.T0 + MPC(1-t)Y
I = I0 + MPI.Y
G = G0
X = X0
M = M0 + MPM.Y
→ AD = (C0 + I0 + G0 + X0 - M0 –MPC.T0 + [MPC.(1-t) + MPI - MPM]Y
Đường tổng cầu
AD
ADmở = C + I + G + X - M
ADđóng = C + I + G
ADgiản đơn = C + I
450
0 Y
Sản lượng cân bằng của nền kinh tế mở
Tại trạng thái cân bằng của nền kinh tế: Y= AD

Sản lượng cân bằng: C0  I 0  G0  X 0  M 0  MPC.T0
Y0 
1  (1  t ) MPC  MPI  MPM 
Tại sao AD có độ dốc âm?
1 Hiệu ứng của cải: mối quan hệ giữa C và P
2 Hiệu ứng lãi suất: mối quan hệ giữa I và P
3 Hiệu ứng tỷ giá: mối quan hệ giữa P và NX
Số nhân chi tiêu của nền kinh tế mở
Số nhân chi tiêu: 1

mc 
1  (1  t ) MPC  MPI  MPM 
Mini-test: Hãy trả lời đúng/sai và giải thích ngắn gọn
1. Tiêu dùng và thu nhập có quan hệ tỷ lệ thuận.

2. Số nhân tổng cầu tỷ lệ nghịch với hệ số góc của tổng cầu.
3. Số nhân chi tiêu trong nền kinh tế đóng lớn hơn số nhân chi tiêu
trong nền kinh tế mở.
4. Khi tăng thuế và tăng chi tiêu chính phủ một lượng bằng nhau thì cán
cân ngân sách sẽ cân bằng.
5. Chính sách tăng thuế của chính phủ sẽ tác động tiêu cực tới tổng
cầu của nền kinh tế.
Đáp án
1. Tiêu dùng và thu nhập có quan hệ tỷ lệ thuận.
• Đúng. Khi thu nhập tăng thì tiêu dùng tăng và ngược lại.
2. Số nhân tổng cầu tỷ lệ nghịch với hệ số góc của tổng cầu.
• Sai. Vì số nhân tổng cầu tỷ lệ thuận với hệ số góc của tổng cầu.
3. Số nhân chi tiêu trong nền kinh tế đóng lớn hơn số nhân chi tiêu trong
nền kinh tế mở.
• Đúng. Vì hệ số góc của đường tổng cầu trong nền kinh tế đóng lớn
hơn trong nền kinh tế mở.
4. Khi tăng thuế và tăng chi tiêu chính phủ một lượng bằng nhau thì cán
cân ngân sách sẽ cân bằng.
• Sai. Vì cán cân ngân sách sẽ không đổi nhưng chưa chắc đã cân
bằng.
5. Chính sách tăng thuế của chính phủ sẽ tác động tiêu cực tới tổng cầu
của nền kinh tế.
• Đúng. Vì tăng thuế sẽ làm cho tổng cầu giảm.
Bài tập: Cho nền kinh tế mở được đại diện bởi các hàm
số sau
C = 200 + 0,75Yd X = 350
I = 100 + 0,2Y M = 200 + 0,05Y
G = 580 T = 40 + 0,2Y
Yp = 4400
Yêu cầu:
1.1. Tính sản lượng cân bằng? Cho biết trạng thái ngân sách và cán cân thương
mại của chính phủ?
1.2. Chính phủ tăng chi ngân sách thêm 75, trong đó chi tiêu thêm cho đầu tư là
55, chi trợ cấp thêm là 20 (cho biết tiêu dùng biên của những người được hưởng
trợ cấp bằng với tiêu dùng biên chung). Tính mức sản lượng cân bằng mới.
1.3. Từ kết quả câu 1.2, muốn đạt được mức sản lượng tiềm năng chính phủ
cần phải sử dụng chính sách thuế như thế nào?
Đáp án
1.1. 1.2. 1.3. Muốn đạt được sản

- Hàm tiêu dùng: - Số nhân chi tiêu: mc =1/(1-0,75)= 4 lượng tiềm năng, sản lượng
C = 200 + 0,75(Y - 40 - 0,2Y) - Số nhân thuế: cân bằng phải tăng:
C = 170 + 0,6Y mt = -MPC.mc = -0,75. 4 = -3 ∆Y = 4400 – 4280 = 120.
- Hàm tổng cầu: - Ta có: ∆G =55, thay đổi của trợ Mà ∆Y = mt. ∆T nên
AD = 170 + 0,6Y+100 + cấp ∆TR = 20. ∆T= 120/(-3)= -40
0,2Y+580+350-200 - 0,05Y = 1000 + Mà ∆T = ∆Td - ∆TR = -20 Vậy Chính phủ cần giảm thuế
0,75Y - Thay đổi của SLCB: đi 40.
- Tại điểm cân bằng:
∆Y = mc. ∆G + mt . ∆T
Y = AD
↔ Y = 1000 + 0,75Y = 4.(55) +(-3).(-20)= 280
↔ Ycb = 4000 Vậy sản lượng cân bằng tăng 280.
Sản lượng cân bằng mới:
- Cán cân ngân sách:
Ycbm = 4000+280 = 4280
B=T-G = 40+0,2x 4000-580 = 260.
(Ngân sách thặng dư 260)
- Cán cân thương mại:
X-M = 350-(200+0,05x4000) = -50.
(Cán cân TM bị thâm hụt 50).
Chính sách tài khóa: Mục tiêu và nguyên tắc hoạch định
• Khái niệm: là việc chính phủ sử dụng thuế và chi tiêu công để điều tiết nền
kinh tế
• Mục tiêu:
* Ngắn hạn: giảm sự dao động của chu kỳ kinh tế
* Dài hạn: duy trì nền kinh tế ở mức sản lượng tiềm năng (Yp)
• Công cụ:
* Thuế
* Chi tiêu công
Chính sách tài khóa: Mục tiêu và nguyên tắc hoạch định
Chính sách tài khóa mở rộng Chính sách tài khóa thu hẹp
• Nguyên tắc:
Là chính sách tài khóa
nhằm kích thích tổng Là chính sách tài khóa
cầu và tăng sản lượng nhằm cắt giảm tổng
cân bằng thông qua cầu để kiềm chế lạm
phát bằng cách giảm
việc giảm thuế hoặc
chi tiêu chính phủ hoặc
tăng chi tiêu của chính
tăng thuế hoặc cả hai.
phủ hoặc cả hai.
Chính sách tài khóa mở rộng
Khi nền kinh tế suy thoái (Y < Yp):
1. Thất nghiệp nhiều
2. Sản lượng thấp
3. Đầu tư, chi tiêu thấp
Biện pháp:
 Tăng G, trực tiếp tăng AD
 Giảm T, tăng Yd, tăng C, tăng AD
 Kết hợp hai biên pháp trên để tăng AD
 AD tăng làm cho sản lượng (Y) tăng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
 Nguy cơ gia tăng lạm phát.
AD
AD2
AD1
E
rAD
rY
450
0 Yt Yp Y
Chính sách tài khóa thu hẹp
Khi nền kinh tế ở trạng thái tăng trưởng nóng, lạm phát cao.
Biện pháp:
 Giảm G, trực tiếp giảm AD
 Tăng T, giảm Yd, giảm C, giảm AD
 Kết hợp hai biện pháp trên để giảm AD

 AD giảm => giảm lạm phát
 Nguy cơ Y giảm
Chính sách tài khóa thu hẹp
AD3
AD
AD0
E
rAD
rY
450
0 Yp Yt Y
Chính sách tài khóa trên thực tế
• Chính sách tài khóa trên thực tế thường không đem lại hiệu quả
như lý thuyết mô tả vì:
Khó tính toán chắc chắn
Nguyên nhân
Độ trễ lớn
Thực hiện thông qua những dự án lớn của Chính phủ do đó khó
quản lý, dễ thất thoát lớn trong quá trình đầu tư
Cán cân ngân sách:
B=T-G
- Nếu B>0 (T > G): Ngân sách thặng dư
- Nếu B<0 (T < G): Ngân sách thâm hụt
- Nếu B=0 (T = G): Ngân sách cân bằng
Cán cân ngân sách
G,T
T
Cân bằng Thặng dư
G=T G<T G
Thâm hụt E
G >T
0 Y
Y1 Y2
Y3
Trường hợp thâm hụt ngân sách
Phân loại
Thâm hụt thực tế
Thâm hụt cơ cấu
Thâm hụt chu kỳ
Tài trợ thâm hụt ngân sách
- Vay nợ trong nước thông qua việc phát hành công trái, trái phiếu.
- Vay nợ nước ngoài (phát hành trái phiếu ra thị trường tài chính
quốc tế, vay của các tổ chức quốc tế, vay chính phủ các quốc
gia…)
- Sử dụng dự trữ quốc gia.
- Bán tài sản nhà nước sở hữu (như bán cổ phiếu của công ty cổ
phần do nhà nước sở hữu).
- Phát hành tiền.
Cơ chế tự ổn định
• Khái niệm: là thay đổi của ngân sách có tác dụng kích thích
tổng cầu khi nền kinh tế bị suy thoái và cắt giảm tổng cầu
khi nền kinh tế tăng trưởng nóng mà không cần bất kỳ sự
điều chỉnh nào của nhà làm chính sách, bao gồm:
* Thuế: công cụ ổn định nhanh, mạnh nhất, ví dụ như
thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân,…
* Trợ cấp thất nghiệp và các khoản trợ cấp khác.
TỔNG KẾT
• Hàm tiêu dùng biểu thị mối quan hệ giữa thu nhập khả dụng và tiêu
dung, thường tiêu dùng tăng khi thu nhập tăng.
• Lượng tiêu dùng tăng thêm khi thu nhập khả dụng tăng thêm một đơn vị
được gọi là xu hướng tiêu dùng cận biên (MPC). Lượng tiết kiệm tăng
thêm khi thu nhập khả dụng tăng thêm một đơn vị là xu hướng tiết kiệm
cận biên (MPS). MPC + MPS = 1.
• Tổng cầu trong nền kinh tế mở gồm bốn thành tố: tiêu dùng, đầu tư, chi
tiêu chính phủ và xuất khẩu ròng. Xuất khẩu ròng là chênh lệch giữa giá
trị xuất khẩu và nhập khẩu.
TỔNG KẾT
• Số nhân chi tiêu phản ánh mức thay đổi của sản lượng cân bằng gây ra
bởi sự thay đổi một đơn vị trong chi tiêu tự định. Trong mô hình giản đơn
không có chính phủ và thương mại quốc tế, số nhân chi tiêu có giá trị
1/(1-MPC) hay 1/MPS.
• Chính phủ có thể tác động vào tổng cầu thông qua chính sách tài khóa
với 2 công cụ chính là thuế và chi tiêu công. Tuy nhiên, trên thực tế,
chính sách tài khóa không đem lại hiệu quả như lý thuyết.
• Cơ chế tự ổn định góp phần làm bình ổn nền kinh tế mà không cần chính
phủ điều tiết.

Chương 4_ Tổng Cầu Và Chính Sách Tài Khóa (2)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chương 4_ Tổng Cầu Và Chính Sách Tài Khóa (2)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KINH TẾ VĨ MÔ

TT Tên tài liệu Chương

Chính sách tài khóa và tác động đến

4.2.1 Mục tiêu và nguyên tắc hoạch

Thu nhập quốc dân

Của cải hay tài sản

Tập quán, tâm lý, thị hiếu tiêu dùng…

Các chính sách kinh tế vĩ mô

Hàm thuế: T = T0 + t.Y

Vậy: C = C0 + MPC.(Y - T0 - t.Y)

Hay C = C0 – MPC.T0+ MPC.(1 – t).Y

Trong đó: I0 là đầu tư tự định

MPI: Xu hướng đầu tư cận biên

Y: Thu nhập quốc dân

Trong đó MPI = ΔI/ΔY

Xuất khẩu phản ánh giá trị hàng hóa

-Tỷ giá hối đoái

-Tỷ giá hối đoái

Cán cân thương mại là chênh lệch giữa giá

Tại trạng thái cân bằng của nền kinh tế: Y= AD

1 Hiệu ứng của cải: mối quan hệ giữa C và P

2 Hiệu ứng lãi suất: mối quan hệ giữa I và P

3 Hiệu ứng tỷ giá: mối quan hệ giữa P và NX

Số nhân chi tiêu: 1

1. Tiêu dùng và thu nhập có quan hệ tỷ lệ thuận.

1.1. 1.2. 1.3. Muốn đạt được sản

 Tăng T, giảm Yd, giảm C, giảm AD

 Kết hợp hai biện pháp trên để giảm AD

Thâm hụt thực tế

Thâm hụt cơ cấu

Thâm hụt chu kỳ

You might also like