Professional Documents
Culture Documents
2008ist06_2osPagkosmiosPolemos
2008ist06_2osPagkosmiosPolemos
2008ist06_2osPagkosmiosPolemos
Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΝΙΟΣ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΑΣΤΕΡΑΤΟΣ
ΝΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΝΤΡΕΑΣ ΛΙΝΤΑΣ
γ3 ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Β’ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν η πιο εκτεταμένη
γεωγραφικά και δαπανηρή σε πλουτοπαραγωγικούς
πόρους ένοπλη σύγκρουση στην ιστορία της
ανθρωπότητας, στον οποίο ενεπλάκη η πλειοψηφία των
εθνών, που πάλευαν ταυτόχρονα σε διάφορα σημαντικά
θέατρα πολέμου, και που κόστισε περίπου 55,5
εκατομμύρια ζωές. Άρχισε στις 7 Ιουλίου 1937 στην Ασία
και στις 1 Σεπτεμβρίου 1939 στην Ευρώπη και τελείωσε
στις 15 Αυγούστου 1945. "Καινοτομία" αυτού του πολέμου:
Η Ατομική Βόμβα. Με το τέλος του πολέμου άρχισε ο
Ψυχρός Πόλεμος εξαιτίας της γιγάντωσης της Σοβιετικής
Ένωσης, ενώ η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία, παρότι
νικήτριες, έχασαν το μεγαλύτερο μέρος των αποικιών τους.
Τέλος, από τον πόλεμο αυτό αναδείχτηκαν ως
υπερδυνάμεις οι Η.Π.Α. και η Σοβιετική Ένωση
ΑΙΤΙΑ
Μετά την λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου οι νικητές επέβαλαν
με την Συνθήκη των Βερσαλλιών στην ηττημένη Γερμανία
σκληρότατους όρους με σκοπό να την γονατίσουν οικονομικά.
Οι πολεμικές επανορθώσεις που επιβλήθηκαν στην Γερμανία
ήταν τόσο υπέρογκες που δημιούργησαν ένα κύμα
αντιδράσεων στον Γερμανικό λαό που πάντα πίστευε ότι δεν
έχασε πραγματικά τον πόλεμο αλλά «προδόθηκε». Παράλληλα
ο κόσμος βρισκόταν σε μία οικονομική κρίση που ξεκίνησε με
την κατάρρευση του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης η οποία
ακολουθήθηκε από μια ταχεία κάμψη της παραγωγής,
απασχόλησης και εξωτερικού εμπορίου των ΗΠΑ. Αλυσιδωτά
οι επιπτώσεις ήταν σημαντικές. Το Ηνωμένο Βασίλειο θέσπισε
στην διάσκεψη της Οττάβας το σύστημα της προτίμησης στο
εμπόριο με κράτη της Κοινοπολιτείας της, ενώ η φασιστική
Ιταλία εφάρμοσε αυστηρούς έλεγχους στην παραγωγή και
προχώρησε στην στρατιωτικοποίηση της χώρας.
Η απελπισία από την οικονομική κρίση και το αίσθημα ότι
οι Γερμανοί δεν είχαν όλα αυτά που δικαιούνταν, οδήγησαν
σε μια έξαρση του εθνικισμού και διευκόλυναν την άνοδο
στην εξουσία του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος με αρχηγό
τον Αδόλφο Χίτλερ. Η πολιτική του Χίτλερ ήταν να
αναδημιουργήσει την Γερμανία αποκτώντας τον αναγκαίο
«ζωτικό χώρο» και να κάνει ένα «ξεκαθάρισμα
λογαριασμών» με όλους εκείνους που θεωρούσε ότι είχαν
φέρει την χώρα σε κακή κατάσταση. Το τελευταίο, πέρα
από την Γαλλία, περιελάμβανε και τους Εβραίους και ήταν
και βασικό όπλο του αντισημιτισμού του.
ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ
ΣΥΜΜΑΧΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ
Ο όρος φασισμός προέρχεται από την ιταλική λέξη fascio (φάσκιο) που
με τη σειρά της ετυμολογείται από το λατινικό «fasces» (φασκές) και
σημαίνει «ράβδοι δεμένες μαζί με έναν πέλεκυ». Η λέξη παραπέμπει
στους «littores» (λιτόρες) που ήταν ένα είδος ομάδων σωματοφυλάκων
των γερουσιαστών της αρχαίας Ρώμης οι οποίοι διακρίνονταν από μια
ράβδο που κρατούσαν και η οποία ήταν το σύμβολο της εξουσίας τους.
Οι fasces ήταν στην αρχαία Ρώμη σύμβολο της εξουσίας των δικαστών
και συμβόλιζαν την «ισχύ δια της ενώσεως»: μια μόνο ράβδος σπάζει
εύκολα, ενώ μια δέσμη πολύ δύσκολα. Οι ράβδοι δεμένες γύρω από
έναν διπλό πέλεκυ που έγινε το σύμβολο του φασισμού. Η αντιστοιχία
με τους φασίστες της δεκαετίας του '20 βρίσκεται στο ότι οι πρώτες
ομάδες φασιστών που σχηματίστηκαν στην Ιταλία ονομάστηκαν
«fascio di combattimento», δηλαδή ομάδες-δέσμες μάχης
Στον φασισμό αποδίδονται ποικίλα χαρακτηριστικά από διάφορους
ακαδημαϊκούς, αλλά τα ακόλουθα θεωρούνται, κατά γενική παραδοχή,
αναπόσπαστα στοιχεία: εθνικισμός, απολυταρχία, μιλιταρισμός,
κορπορατισμός, αντιφιλελευθερισμός και αντικομουνισμός (βλ. επίσης
το άρθρο φασισμός και ιδεολογία
ΝΑΖΙΣΜΟΣ
Ο εθνικοσοσιαλισμός ή ναζισμός' είναι πολιτικό κίνημα που
εμφανίστηκε στη Γερμανία κατά την δεκαετία του 1920 και
το οποίο το 1933 οδήγησε στην καθιέρωση δικτατορικού
καθεστώτος, ιδεολογικά βασιζόμενο στην φυλετική ιδέα. Το
εθνικοσοσιαλιστικό κίνημα βρίσκει την βάση του στην
αρνητική στάση απέναντι στην Δημοκρατία της Βαϊμάρης,
αλλά και απέναντι στον κομμουνισμό. Ο ρατσισμός και ο
αντισημιτισμός αποτελούν ιδεολογικές βάσεις του
εθνικοσοσιαλιστικού κινήματος, ενώ στους κύριους
στόχους ανήκει η αναθεώρηση της συνθήκης των
Βερσαλλιών, οι σκληροί όροι της οποίας θεωρήθηκαν μετά
την ήττα στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο ταπεινωτικοί από τους
Γερμανούς. Επίσης στους κύριους σκοπούς ανήκει η
αντικατάσταση του μισητού δημοκρατικού συστήματος με
καθεστώς που θα βασιζόταν στην αρχή της «κοινότητας»
με την έννοια της εθνικής και βιολογικής ενότητας με
επικαφαλή τον Φύρερ. Οι ιδεολογικές αρχές του
εθνικοσοσιαλισμού και η εφαρμογή τους στην πράξη
οδήγησαν στον Β' Παγκόσμιο πόλεμο και στο ολοκαύτωμα
στα στρατόπεδα εξόντωσης
ΜΠΕΝΙΤΟ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ
Ο Μπενίτο Μουσολίνι (Benito Amilcare Andrea Mussolini)
(29 Ιουλίου 1883 – 28 Απριλίου 1945) ήταν Ιταλός
πολιτικός, ιδρυτής και ηγέτης του φασιστικού κόμματος.
Διοίκησε την Ιταλία από το 1922 έως το 1943 υπό
δικτατορικό καθεστώς, μετατρέποντάς τη σε φασιστική
πολιτεία. Υπήρξε σύμμαχος του Αδόλφου Χίτλερ και
οδήγησε τη χώρα του, ως δύναμη της συμμαχίας του
Άξονα, στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά την είσοδο των
συμμαχικών στρατευμάτων στην Ιταλία το 1943 κατέφυγε
στο βόρειο τμήμα της χώρας, όπου με τη βοήθεια της
ναζιστικής Γερμανίας ίδρυσε την επονομαζόμενη "Ιταλική
Κοινωνική Δημοκρατία" ή "Δημοκρατία του Σαλό". Το
καθεστώς του κατέρρευσε οριστικά το 1945 και ο ίδιος
εκτελέστηκε τον Απρίλιο του ίδιου έτους από Ιταλούς
παρτιζάνους.
ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ
Ο αντισημιτισμός ήταν διαδεδομένος στην
Ευρώπη τις δεκαετίες του 1920 και 1930, παρότι οι
ρίζες του είναι πολύ παλιότερες. Η γεμάτη
φανατισμό εκδοχή του φυλετικού αντισημιτισμού
του Αδόλφου Χίτλερ περιγράφηκε με λεπτομέρεια
στο βιβλίο του Ο Αγών Μου, το οποίο αν και
γενικά αγνοήθηκε όταν πρωτοεκδόθηκε το 1925,
έγινε μπεστ-σέλλερ στη Γερμανία όταν ο Χίτλερ
απέκτησε πολιτική δύναμη.
Την 1 Απριλίου του 1933, λίγο μετά την αναρρίχηση του
Χίτλερ στην εξουσία, οι Ναζί, υπό την καθοδήγηση κυρίως
του Γιούλιους Στράιχερ (Julius Streicher), και των
Ταγμάτων Εφόδου (Sturmabteilung), οργάνωσαν ένα
μονοήμερο μποϊκοτάζ όλων των Εβραϊκών επιχειρήσεων
της Γερμανίας. Μια σειρά ολοένα και πιο σκληρών
ρατσιστικών νόμων εκδόθηκαν σε μικρό χρονικό διάστημα.
Σύμφωνα με το "Νόμο για την Αποκατάσταση του
Επαγγελματικού Δημόσιου Τομέα", που ψηφίστηκε από το
Ράιχσταγκ στις 7 Απριλίου 1933, όλοι οι Εβραίοι δημόσιοι
υπάλληλοι σε κρατικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο
διοίκησης απολύθηκαν αμέσως. Ο "Νόμος για την
Αποκατάσταση του Επαγγελματικού Δημόσιου Τομέα"
ήταν ο πρώτος αντισημιτικός νόμος που ψηφίστηκε στη
Γερμανία μετά την ένωσή της το 1871. Τον ακολούθησαν οι
Νόμοι της Νυρεμβέργης του 1935 που απαγόρευσαν το
γάμο ανάμεσα σε Εβραίους και μη Εβραίους, και
αφαίρεσαν από όλους τους Εβραίους τη γερμανική τους
υπηκοότητα (ο επίσημος τίτλος που τους αποδόθηκε ήταν
"υποκείμενα του κράτους") και τα βασικά πολιτικά τους
δικαιώματα, όπως για παράδειγμα το δικαίωμα της ψήφου.
Το 1936 απαγορεύτηκε στους Εβραίους να ασκούν
οποιοδήποτε ειδικευμένο επάγγελμα, εμποδίζοντάς τους
ουσιαστικά από το να ασκούν οποιαδήποτε επίδραση στην
εκπαίδευση, την πολιτική, την ανώτερη εκπαίδευση και τη
βιομηχανία. Στις 15 Νοέμβρη 1938, απαγορεύτηκε στα
παιδιά των Εβραίων να πηγαίνουν στα κανονικά σχολεία.
Μέχρι τον Απρίλιο του 1939, σχεδόν όλες οι Εβραϊκές
εταιρίες είχαν είτε καταρρεύσει κάτω από το βάρος της
οικονομικής πίεσης και των ελάχιστων κερδών ή είχαν
αναγκαστεί να πουληθούν στη Ναζιστική κυβέρνηση,
σύμφωνα με την πολιτική «Αρειοποίησης» που ξεκίνησε να
εφαρμόζεται το 1937.
Με την έναρξη του πολέμου έγιναν μεγάλες σφαγές Εβραίων και, το
Δεκέμβριο του 1941, ο Χίτλερ αποφάσισε να εξοντώσει ολοκληρωτικά
τους Εβραίους της Ευρώπης. Τον Ιανουάριο του 1942, στη Διάσκεψη
της Βάνζεε, οι Ναζί ηγέτες συζήτησαν τις λεπτομέρειες της "Τελικής
λύσης του Εβραϊκού ζητήματος" (Endlosung der Judenfrage). Ο Γιόζεφ
Μπέχλερ (Josef Buhler) παρότρυνε τον Ράινχαρντ Χάιντριχ να
προχωρήσει στην Τελική Λύση στο λεγόμενο Generalgouvernement
(εκτάσεις της κατεχόμενης Πολωνίας που δεν είχαν προσαρτηθεί στην
Γερμανία). Άρχισαν να απελαύνουν συστηματικά πληθυσμούς
Εβραίων από τα γκέτο και από όλες τις κατεχόμενες περιοχές προς τα
επτά στρατόπεδα που είχαν σχεδιαστεί σαν Vernichtungslager ή
στρατόπεδα εξόντωσης: του Άουσβιτς ΙΙ, του Μπέλζεκ, του Κέλμνο, του
Μάιντανεκ, του Μάλυ Τρόστενετς, του Ζομπίμπορ και της Τρεμπλίνκα
ΙΙ. Ο Σεμπάστιαν Χάφνερ (Sebastian Haffner) υποστήριξε σε ανάλυσή
του το 1978 ότι ο Χίτλερ, από το Δεκέμβρη του 1941, αποδέχτηκε το
μη πραγματοποιήσιμο του στόχου του να κυριαρχήσει στην Ευρώπη
για πάντα, κηρύσσοντας τον πόλεμο στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά η
απόσυρσή του από τη δημοσιότητα και η φαινομενική κατοπινή του
ηρεμία οφείλονταν στην επίτευξη του δεύτερου στόχου του, της
εξόντωσης δηλαδή των Εβραίων.[5]
Ακόμα και στα τελικά στάδια του πολέμου, όταν πια η
Ναζιστική πολεμική μηχανή είχε αρχίσει να διαλύεται,
πολύτιμοι στρατιωτικοί πόροι όπως καύσιμα, μεταφορές,
πυρομαχικά, στρατιώτες και βιομηχανική παραγωγή, αντί
να κατευθύνονται στο πολεμικό μέτωπο πήγαιναν στα
στρατόπεδα θανάτου.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΝΙΟΣ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΑΣΤΕΡΑΤΟΣ
ΝΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΝΤΡΕΑΣ ΛΙΝΤΑΣ