MARCEL DUCHAMP

Marcel Duchamp (* 28 temmuz1887 Blainville-Crevon ; 2 Ekim 1968 Neuilly-sur-Seine) Fransz/Amerikal sanat. Asl ad Henri-RobertMarcel Duchamp'dr. Y,rm,nc, yzylda Avrupa ve Kuzey Amerika'nn en nemli sanatlarndan olmu, II. Dnya Sava sonras Amerika'da pop sanat ve kavramsal sanat akmlarnn temellerinin atlmasnda etkili olmutur. Duchamp'n ilk eserleri post-izlenimci slubunda olmusa da daha sonra en etkili Dada sanats olmutur. Acadmie Julian okulundan gelip etkisini gnmzn ada sanatlarna kadar srdrmtr. Siyasal gr olarak bireyci anarist olarak tanmlanabilir, I. Dnya Sava'na kar kp ABD'ye yerlemitir. Max Stirner'in grlerinden etkilenmi, bu fikirleri kendi sanatsal ve bireysel geliimi iin birer dn noktas olarak kabul etmitir. 1. Dnya Sava ncesinde birok sanatnn eserini "retinal" yani sadece gze hitap eder bulmu ve bunun yerine sanat "yeniden zihnin hizmetine sunmak gerektiini" sylemitir. Doal olarak Duchamp'n tabu deviren tarz, Dada hareketinin ilgisini ekmitir.

HAZR NESNELER / BULUNTULAR

Geleneksel ve kabul gren sanat retim yntemlerini ironi ve yergi eliinde ykmak Duchamp'n kariyerinin ana fikirlerinden olmutur. En arpc ve ikonoklastik retimi ise dier sanatlara en fazla ilham vermi olan buluntu nesnelerdir. 1913'te ortaya koyduu ilk hazr nesne olan Bisiklet tekerlei ile birlikte Duchamp sanatsal yetenein antitezi olan bir yaratc srece girmitir. Kendisini geleneksel resimden uzak tutmaya ve sanat eserinin kavramsal deerinin ortaya karmaya almtr. Nesne sanat eseri olur, nk sanat onu o ekilde tasarlamtr. Duchamp'n dier belki de en nl hazr nesnesi baaa duran bir pisuar olan "eme"'dir. Bu alma halkn beenisinin ve sanatsal tekniklerin snrlarn zorlamtr.

PARODI

Duchamp'n parodilerinden birisi, bir Mona Lisa reprodksiyonu zerine izdii sakal ve byktr. Marcel Duchamp, ie raf ya da kar krei gibi seri retim rnlerini heykel olarak sergileyerek "yksek sanat", "kltr" ve pazardaki rnler hakkndaki geleneksel dnce ve kanlar hedef almtr. Grsel parodilerini eserlerine verdii isimlerle de glendirir: eme isimli eserini "R. Mutt" (Bir yandan Amerikal sanat tarafndan yaplm izlenimi verirken bir yandan da Almancadaki Armut - fakirlikkelimesinin anlamn da kullanarak) olarak imzalamas, zerine sakal izdii Mona Lisa'y (Franszca "elle a chaud au cul" olarak okunup "kzn kalalar yakc" olarak tercme edilebilecek) L.H.O.O.Q. olarak adlandrmas gibi..

SRREALISTLERLE BIRLII

1923'ten sonra zamannn ounu satran oynamakla geirmi, ancak 1930 ortalarnda srrealistlerle ibirlii yapp sergilerine katlmtr. 1942'de kalc olarak New York'a yerlemi, 1944'ten itibaren Mex Ernst ve Andre Breton ile birlikte srrealist dergi VVV'yi yaynlamtr.

Max Ernst

Andre Breton

ETKILERI

1920'lerde sansasyonel birekilde sanat yapmay hayatnn sonuna kadar satran oynamak iin braktn aklasa da, sanat-provokatr rolnden tam olarak kopmamtr. Duchamp Cubism'den Dada'ya ve Srrealizme birok sanat akmyla balantlandrlm, ve Pop sanat (Andy Warhol), Minimalizm (Robert Morris)ve Kavramsal Sanat (Sol LeWitt) gibi birok akma yol amtr. Bu retken sanatnn, sanat tarihine en byk katks, statkoyu krmak iin, varolan normlar sorgulama, uyarma, eletirme, ve oyuncu bir ekilde aalama yetisiydi. Kendisi almalaryla sanatnn bu roln tasdik ettirmitir. Duchamp'n eme eseri 2004 aralnda ngiliz sanat evresinden 500 kiinin oylaryla 20. yzyln en etkili eseri seilmitir. Bugn de gnmz sanatlar zerindeki etkisi devam etmektedir.

BIYOGRAFISI

1887 Rouen yaknlarnda Blainville'de dodu. 1987-1907 Rouen'deki Corneille Lycee'de felsefe, tarih, belagat, aritmetik, fen, ngilizce, Almanca, Latince ve Yunanca ieren ar ve akademik bir eitimden geti. Bu yllarda izlenimcilik (empresyonizm), simya (alkemi), gizemli bilimler (okultizm) ile ilgilendi. 1904'te Paris'i ziyaret etti. 1908 Courrier Franais gazetesinde alt. 1910 Fazim ile ilgilendi. Francis Picabia ile tant. 1911 Futurizm ve orfizm ve biim ayrmas uygulamalar ile ilgilendi. "Symbolic Overtones" almalar yapt. Simya ikonografisi "Bahar" adl resmini etkiledi. Albert Poisson'un "Simyaclarn Teorileri ve Sembolleri" adl kitab ile iieydi. Kbistlerin "Section d'Or" grubu ile almaya balad. 1912 ki aylna Mnih'i ziyaret etti. "Merdivenden inen plak" adl tablosu, Section d'Or sergisinden reddedildi. temmuz aynda "Byk cam"n ilk eskizlerine balad.

1913 St. Genevieve ktphanesinde alt. "Zaman ve Mekan llendirme Sistemi"ni gelitirdi. "ansn Yasalar" n konu alan mzikal kompozisyonlar yazd. New York'a gitti. Dev "Armory Show" sergisine "Merdivenden inen plak" ile katld. Resim scandal yaratt.
1914 lk "Ready-Made"ini yaratt.

1915 YenidenNew York'a gitti. Francis Picabia ile bulutu. Arensberg ve Stieglitz'in katklaryla ada sanat sergisini at. "Byk Cam" zerine almaya devam etti. New York Dada hareketinin merkez katlmcs oldu. Zrih Dada ile balant kurdu. 1917 "Dada ve Anti-Sanat kuramlar dorultusunda, Anti-Sanat nitelii tayan almalar yapt. "Bottle Rock", "L.H.O.O.Q." gibi manifestolarndan sonra, New York'taki bir sergiye "R. Mutt" takma adyla "eme" ismini verdii porselen bir idrar kabyla bavurdu ve reddedildi. 1918 New York Dada ile Zrih Dada'nn biraraya gelmesini salad. 1921 San kuyruklu yldz (komet) biiminde kestirdi. Her trl sanatsal rekabetten ve kendini kantlama abasndan ekildi. Satranla uramaya balad. 1926 Man Ray ve Marc Allegret ile beraber "Anemik sinema"y yapt. 1934 "Kendi gveyleri tarafndan rlplak soyulan gelin" ya da "Byk cam" adl toplu almay yaymlad. New York ve Paris ada sanat sergileri gibi baz organizasyonlara yardm etmek dnda hibir sanatsal etkinlikte bulunmad. 1920'lerden beri brnd iine kapank tavr daha da artt. 1947 Paris'teki Srrealizm sergisinin gereklemesine byk yardm dokundu. 1967 Rouen mzesinde, kardeleri yontucu Raymond Duchamp-Villon, ressam Gaston Duchamp ve ressam Suzanne Duchamp ile beraber retrospektif sergisi at. 1968 Neuilly'de ld. Daha sonra hayatnn son yllarn ve daha nceki almalarn zetleyen ikinci bir asamblaj akland.

R. Mutt

Bicycle

SENI ZLYORUZ